najstarsza praca magisterska w naszym serwisie
Liczba stron: 122
Nazwa Szkoły Wyższej: Akademia Ekonomiczna w Katowicach
Rodzaj pracy: magisterska
Rok oddania: 1997
Zawartość pracy:
Spis Treści
WSTĘP 4
ROZDZIAŁ 1. ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W WARUNKACH GLOBALIZACJI GOSPODARKI I ICH ZNACZENIE DLA FUNKCJONOWANIA BRANŻ I SEKTORÓW 8
1. GLOBALIZACJA DZIAŁAŃ PRZEDSIĘBIORSTW. 8
1.1. Istota globalizacji 8
1.2. Korzyści i bariery globalizacji 12
2. ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE JAKO FORMA MIĘDZYNARODOWEGO PRZEPŁYWU KAPITAŁÓW DŁUGOTERMINOWYCH 15 2.1. Pojęcie zagranicznych inwestycji bezpośrednich 15
2.2. Tworzenie i funkcjonowanie filii zagranicznych 17
2.3. Znaczenie zagranicznych inwestycji bezpośrednich dla gospodarki kraju goszczącego 19
3. EKONOMICZNE I POLITYCZNE CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE 24
3.1. Przegląd czynników ekonomicznych kształtujących ZIB 24
3.2. Czynniki polityczne kształtujące ZIB 26
4. WPŁYW ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH NA FUNKCJONOWANIE SEKTORÓW I RYNKÓW KRAJU GOSZCZĄCEGO 27
4.1. Sytuacja technologiczna sektora a bezpośrednie inwestycje zagraniczne 28
4.2. Stan konkurencji w sektorze a bezpośrednie inwestycje zagraniczne 31
4.3. Efektywność sektora a bezpośrednie inwestycje zagraniczne 33
ROZDZIAŁ 2 ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM W POLSCE 35
1. ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W POLSCE 35
1.1. Pojęcie, podstawy prawne oraz sposoby dokonywania ZIB 35
1.2. Znaczenie ZIB dla procesu restrukturyzacji polskiej gospodarki 39
1.3. Aktualny stan ZIB w Polsce 42
2. POLITYKA PAŃSTWA A ZIB W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM 46
2.1. Uwarunkowania zewnętrzne polityki państwa wobec przemysłu teleelektronicznego 46
2.2. Charakterystyka rozwiązań ekonomiczno – prawnych, prowadzących do ZIB w przemyśle teleelektronicznym 49
3. PRZEGLĄD I CHARAKTERYSTYKA ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM W POLSCE 52
ROZDZIAŁ 3 KONSEKWENCJE ZAGRANICZNYCH INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM DLA STRUKTURY SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL TELEFONICZNYCH W POLSCE 57
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL TELEFONICZNYCH DLA STACJONARNYCH, PUBLICZNYCH SIECI TELEKOMUNIKACYJNYCH 57
2. SYTUACJA SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL TELEFONICZNYCH W POLSCE PRZED WEJŚCIEM FIRM ZAGRANICZNYCH 60
2.1. Krótki rys historyczny 60
2.2. Struktura i stan sektora 64
3. ANALIZA STRUKTURALNA SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL PUBLICZNYCH 69
3.1. Wstępna prezentacja sytuacji. 69
3.2. Groźba wejścia 71
3.3. Rywalizacja w sektorze 77
3.4. Zagrożenie substytucją 83
3.5. Nabywcy i ich siła przetargowa 87
3.6. Dostawcy i ich siła przetargowa 91
4. MAPA GRUP STRATEGICZNYCH 94
ROZDZIAŁ 4 ZNACZENIE INWESTYCJI BEZPOŚREDNICH W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM DLA FUNKCJONOWANIA POLSKIEGO SEKTORA CENTRAL PUBLICZNYCH ORAZ DLA CAŁEJ KRAJOWEJ GOSPODARKI 100
1. WPŁYW ZIB W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM NA NATĘŻENIE I CHARAKTER KONKURENCJI W SEKTORZE PRODUKCJI TELEFONICZNYCH CENTRAL PUBLICZNYCH 100
2. WPŁYW ZIB W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM NA SYTUACJĘ TECHNOLOGICZNĄ SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL PUBLICZNYCH 102
3. WPŁYW ZIB W PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM NA EFEKTYWNOŚĆ SEKTORA PRODUKCJI CENTRAL PUBLICZNYCH 106
4. OGÓLNOGOSPODARCZE ZNACZENIE ZIB DOKONANYCH W POLSKIM PRZEMYŚLE TELEKOMUNIKACYJNYM 107
ZAKOŃCZENIE 113
SPIS TABEL 88
SPIS RYSUNKÓW 89
BIBLIOGRAFIA 90
Wstęp
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie polegają na podjęciu bezpośredniej działalności produkcyjnej, montażowej lub usługowej na obcym rynku przez firmy zagraniczne, które w tym celu dokonują transferu odpowiednich zasobów. W polskiej rzeczywistości gospodarczej są one zjawiskiem stosunkowo nowym. Należy bowiem pamiętać, iż do czasu transformacji systemowej przepływ kapitału w tej postaci pomiędzy krajami o różnych systemach gospodarczych, był silnie ograniczany marksistowską doktryną gospodarczą. Dopiero zainicjowane na przełomie lat 80-tych i 90-tych zmiany społeczno-gospodarcze, doprowadziły do szybkiego wzrostu ilości i wartości inwestycji bezpośrednich w Polsce.
W przypadku Polski, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB ) należy uznać za jeden z poważniejszych czynników determinujących powodzenie przeprowadzanych reform gospodarczych. Podstawową, choć nie jedyną, korzyścią jest tutaj pozyskanie kapitału niezbędnego do restrukturyzacji gospodarki. Inwestycje te przyczyniają się bowiem również do kształtowania zachowań konkurencyjnych oraz są podstawowym kanałem międzynarodowego transferu technologii. Specyfika inwestycji bezpośrednich (pakiet różnorodnych czynników produkcji przenoszonych za granicę) powoduje, iż w znacznym stopniu wywierają one wpływ nie tylko na inne podmioty gospodarcze, ale także na funkcjonowanie branż i sektorów, a nawet na całą gospodarkę. W Polsce – w porównaniu z krajami gospodarczo rozwiniętymi – wpływ ten jest zwielokrotniony z uwagi na zacofanie technologiczne, niską efektywność ekonomiczną i brak umiejętności działania w warunkach wolnego rynku dużej części rodzimych przedsiębiorstw. Stanowi to powód, dla którego czasami podlegają one szczególnym uregulowaniom prawnym lub są wręcz obiektem polityki rządu. Sytuacje takie miały miejsce zwłaszcza w pierwszej fazie transformacji systemowej.
Istotną kwestią związaną z ZIB jest ich odbiór przez społeczeństwo. Szerokie otwarcie Polski na kapitał zagraniczny wzbudza czasem, nawet dziś – po ośmiu latach od rozpoczęcia reform – wiele kontrowersji i emocji wśród społeczeństwa i niektórych polityków. Rozpowszechniane obawy przed obcym kapitałem oraz tworzone w tym zakresie stereotypy (np. że inwestycje bezpośrednie wyniszczają rodzimy przemysł) często nie mają jednak uzasadnienia. W wielu przypadkach źródłem negatywnego nastawienia do inwestorów zagranicznych jest po prostu brak odpowiedniej wiedzy i doświadczenia.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania uznano za celowe podjęcie problematyki ZIB w Polsce. Ponieważ inwestycje bezpośrednie przede wszystkim wpływają na strukturę, stan konkurencji, sytuację technologiczną oraz efektywność branż docelowych, zaś oddziaływanie ogólnogospodarcze ma charakter wtórny, postanowiono skoncentrować się na ich znaczeniu w układzie sektorowym. Ze względu na dużą skalę inwestycji do analizy wybrano przemysł telekomunikacyjny i będący obiektem szczególnego zainteresowania inwestorów – sektor central telefonicznych dla stacjonarnych sieci publicznych. Warto w tym miejscu podkreślić, iż niniejsza praca może stanowić nie tylko obiektywne źródło wiedzy o roli i znaczeniu wybranych inwestycji bezpośrednich dla procesu transformacji i restrukturyzacji polskiej gospodarki.
Z uwagi na wielokierunkowość oceny tego zjawiska może ona również być przydatna w kształtowaniu polityki gospodarczej w innych – niż przemysł telekomunikacyjny – gałęziach i branżach. Głównym celem poznawczym pracy jest zbadanie i określenie wpływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich dokonanych w przemyśle telekomunikacyjnym, na funkcjonowanie sektora produkcji publicznych central telefonicznych. Osiągnięto go poprzez realizację takich celów cząstkowych jak: identyfikacja i charakterystyka działalności inwestorów zagranicznych w przemyśle telekomunikacyjnym w Polsce, analiza wpływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w przemyśle telekomunikacyjnym, na strukturę, sytuację technologiczną i stan konkurencji badanego sektora, ocena efektywności przedsiębiorstw działających w sektorze, przed i po wejściu firm zagranicznych.
W pracy jako główną hipotezę badawczą przyjęto przypuszczenie, że zagraniczne inwestycje bezpośrednie w przemyśle telekomunikacyjnym w Polsce całkowicie zmieniły zasady funkcjonowania oraz charakter sektora produkcji central telefonicznych dla publicznych sieci stacjonarnych. W obrębie tej hipotezy wyodrębniono następujące hipotezy szczegółowe:
. przejęcie przez inwestorów zagranicznych podupadających polskich firm przemysłu telekomunikacyjnego, zapobiegło ich likwidacji oraz umożliwiło restrukturyzację i rozwój;
. zagraniczne inwestycje bezpośrednie diametralnie zmieniły sytuację badanego sektora pod względem stosowanych technologii;
. bezpośrednia obecność przedsiębiorstw zagranicznych wymusiła na polskich firmach działających w sektorze central publicznych – podejmujących z nimi rywalizację – wyższą efektywność działań;
. rodzime firmy działające w sektorze poprzez przyjęcie strategii koncentracji, są w stanie konkurować z koncernami zagranicznymi;
. z racji dużego znaczenia rynku polskiego, ograniczonych możliwości zbytu (tak na rynku polskim, jak i na rynkach zagranicznych), podobnego asortymentu oraz dysponowania znacznymi zasobami, istnieć będzie silna konkurencja między firmami zagranicznymi, które podjęły działalność w analizowanym sektorze w Polsce.
Przedmiotem pracy jest wpływ ZIB dokonanych w polskim przemyśle telekomunikacyjnym na funkcjonowanie sektora produkcji telefonicznych central publicznych. Zakres podmiotowy obejmuje firmy polskie i zagraniczne, działające w wyżej wspomnianym sektorze, oraz ich dalsze i bliższe otoczenie(odbiorcy, dostawcy, macierzyste korporacje). Zagraniczne koncerny prowadzą bezpośrednią działalność w przemyśle telekomunikacyjnym w Polsce od 1993 roku. Chcąc poznać i ocenić ich wpływ na wybrany sektor tego przemysłu należy zbadać, jak wyglądała jego sytuacja przed pojawieniem się zagranicznych konkurentów, a jak funkcjonuje on obecnie. W związku z tym, jako główny zakres czasowy przyjęto lata 1991-1996. Dla dopełnienia obrazu przedstawiono jednak również krótki rys historyczny sektora.
Jeśli chodzi o zakres przestrzenny, to badania objęły rynek polski, a także w pewnym stopniu rynek międzynarodowy. Potrzeba poznania rynku międzynarodowego z jednej strony wynikła z faktu iż w takim otoczeniu działają firmy zagraniczne. Drugim powodem było powiązanie gospodarki polskiej z gospodarką światową.
Weryfikacji przedstawionych wcześniej hipotez dokonano za pomocą krytycznej analizy literatury oraz kilku metod analizy strategicznej. Metodami tymi były: analiza bliższego i dalszego otoczenia badanego sektora, analiza pięciu sił konkurencyjnych wg. M.E. Portera, mapa grup strategicznych oraz porównawcza analiza stanu sektora przed i po wejściu do niego zagranicznych konkurentów.
W pracy wykorzystano zarówno wtórne, jak i pierwotne źródła informacji. Źródłami wtórnymi były: literatura przedmiotu, literatura specjalistyczna, materiały udostępnione przez PAIZ i MPW, Dzienniki Ustaw, artykuły prasowe. Jeśli chodzi o badania bezpośrednie to zastosowano technikę wywiadu ustnego, indywidualnego, jawnego i nieskategoryzowanego. Podmiotami badań byli przedstawiciele Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych (PAIZ), Ministerstwa Przekształceń Własnościowych (MPW), Ministerstwa Przemysłu i Handlu oraz polskich i zagranicznych przedsiębiorstw działających w badanym sektorze.
Pierwszy rozdział pracy poświęcono zagadnieniom teoretycznym. Zdefiniowano w nim samo pojęcie inwestycji bezpośrednich, wyjaśniono ich rolę dla procesu globalizacji gospodarki, dokonano przeglądu czynników, które je determinują, przedstawiono znaczenie dla całej gospodarki kraju goszczącego oraz mechanizm i kierunki oddziaływania na docelowe sektory.
W rozdziale drugim omówiono ogólne znaczenie, uwarunkowania i stan zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. Zaprezentowano tutaj także założenia polityki państwa, których realizacja doprowadziła do inwestycji bezpośrednich w przemyśle telekomunikacyjnym oraz przedstawiono krótką charakterystykę poszczególnych przedsięwzięć.
Trzeci rozdział w całości poświęcono polskiemu sektorowi telefonicznych central publicznych dla stacjonarnych sieci telekomunikacyjnych. Przedstawiono tu ogólną charakterystykę sektora oraz analizę jego struktury i stanu przed i po wejściu zagranicznych korporacji.
W ostatnim – czwartym – rozdziale pracy dokonano oceny wpływu analizowanych inwestycji bezpośrednich na poszczególne wyznaczniki determinujące funkcjonowanie badanego sektora tj. na jego sytuację technologiczną, efektywność i stan konkurencji. Podjęto tu także próbę ukazania znaczenia tych inwestycji dla całej polskiej gospodarki.