Wstęp 3
Rozdział I. Kultura i religia krajów muzułmańskich 4
1.1. Powstanie i rozwój islamu 4
1.2. Dogmaty islamu 5
1.3. Duchowość 8
1.4. Święte prawo szar’ia 9
1.5. Religia a państwo w islamie 11
1.6. Fundamentalizm 13
Rozdział II. Chrześcijaństwo i katolicyzm 15
2.1. Katolicyzm jako religia chrześcijańska 15
2.2. Kościół katolicki a społeczeństwo 16
2.3. Kościół katolicki wobec islamu 18
Rozdział III. Islam a katolicyzm – podobieństwa i różnice 20
Rozdział IV. Wprowadzenie w problematykę postaw 22
4.1. Definicja postawy 22
4.2. Ewaluacja afektywna i poznawcza 23
4.3. Osobowościowe i sytuacyjne determinanty zachowań zgodnych z postawą 24
4.4. Wymiary postawy 25
4.5. Kształtowanie i zmiana postaw 26
Rozdział V. Psychologiczne mechanizmy kształtowania się postaw wobec grup 29
5.1. Kategoryzacje społeczne 29
5.2. Tożsamość społeczna a faworyzowanie „swoich” 30
5.3. Dewaluacja „obcych” 31
Rozdział VI. Katolicy wobec islamu 33
6.1. Katolicy wobec islamu w Europie Zachodniej 33
6.2. Katolicy wobec islamu w Polsce 34
6.3. Osobisty kontakt z muzułmanami a kategoryzacja My – oni w świetle hipotezy kontaktu międzygrupowego 35
Rozdział VII. Psychologiczne i społeczne uwarunkowania postaw Polaków katolików wobec islamu 37
Bibliografia 39
Spis tabel 43
Wstęp
Relacje między chrześcijanami i muzułmanami są bardzo złożone. Mimo wysiłków czynionych przez najwyższe władze Kościoła katolickiego w kierunku ekumenizmu i pojednania między wyznawcami trzech wielkich religii monoteistycznych (judaizmu, chrześcijaństwa i islamu) w odniesieniu do islamu nie przynoszą one oczekiwanych skutków. Wydaje się, że obiektywne różnice między tymi religiami oraz kulturami, w których wyrosły są tak duże, iż odwołanie się do idei wspólnego Boga to zbyt mało, aby muzułmanie i katolicy przestali myśleć o sobie jako o „obcych”.
Nie tylko płaszczyzna religijna stanowi o tym jakie postawy przybierają katolicy wobec islamu. Postępująca globalizacja ma swoich antagonistów w ugrupowaniach fundamentalistycznych, negujących wartość konsumpcyjnego społeczeństwa i przypisujących mu odpowiedzialność za odejście od jedynie słusznych tradycyjnych wartości moralnych. Najbardziej znanym fundamentalizmem jest fundamentalizm islamski, znany ze stosowania przemocy w walce ze „złem” Zachodniego świata. Działania terrorystów wywierają ogromny wpływ na opinię publiczną, dla której w znacznej mierze stały się one nieodłącznym elementem kategorii pojęciowej: islam.
Doświadczania Polaków z muzułmanami są bardzo skromne. Żyjąca w naszym kraju mniejszość religijna jest bardzo mała i zupełnie nietypowa na tle muzułmańskich mniejszości z krajów europejskich i USA. Różnica ta działa na naszą korzyść, ponieważ polscy muzułmanie narodowości tatarskiej, zamieszkali na tych terenach od 600 lat stanowią dobrze zasymilowaną grupę, w odróżnieniu od mniejszości islamskich mieszkających w Europie i USA od niespełna kilkudziesięciu lat. Ponadto pełne tolerancji nauczanie papieża Polaka może stanowić przesłankę dla kształtowania się pozytywnych postaw wobec islamu u Polaków katolików. Zdaniem autorki niniejszej pracy te dwa czynniki tylko w niewielkim stopniu kształtują postawy wobec islamu, dlatego są one w przeważającej mierze negatywne. W celu wykazania słuszności tej tezy przeprowadzono analizę porównawczą religii i kultury islamu oraz chrześcijaństwa ze szczególnym uwzględnieniem polskiego katolicyzmu i nauczania kościoła katolickiego na temat innych religii. W dalszej części pracy dokonano wprowadzenia w problematykę postaw oraz psychologiczne mechanizmy relacji międzygrupowych. Rozważania zakończono wyodrębnieniem czterech rodzajów postaw Polaków katolików wobec islamu w zależności od stopnia religijności oraz osobistych kontaktów z muzułmanami lub ich braku.
