Majątek trwały spełnia ważną rolę w funkcjonowaniu każdego podmiotu gospodarczego. Bez niego nie jest możliwe prowadzenie działalności w konkurencyjnej gospodarce rynkowej. Majątek trwały jest zaangażowany w przedsiębiorstwie na okres dłuższy niż jeden rok. Podstawowe znaczenie w strukturze majątku trwałego ma majątek rzeczowy, a w nim środki trwałe, albowiem one obok ludzi są podstawowym czynnikiem wytwórczym każdej firmy. Zarządzanie środkami trwałymi nie jest wcale łatwe, zwłaszcza w obliczu skomplikowanych przepisów prawnych i problemów techniczno – gospodarczych.
Niestabilność i nieklarowność przepisów podatkowych jeszcze bardziej utrudnia pracę zarządzającym daną jednostką gospodarczą. W ewidencji, wycenie i amortyzacji istnieją znaczne różnice metodologiczne na skutek niespójności zasad w przepisach podatkowych i rachunkowości. Celem pracy jest próba usystematyzowania najważniejszych zasad dotyczących środków trwałych z punktu widzenia podatkowego i rachunkowości. Wielkość i rodzaj majątku trwałego zależy oczywiście od branży, w jakiej działa dany podmiot. Przedsiębiorstwa produkcyjne potrzebują, bowiem o wiele więcej środków trwałych niż np. usługowe. Niemniej każdy podmiot gospodarczy musi mieć swą siedzibę i jej wyposażenie, a już sam ten fakt wymusza posiadanie środków trwałych.
Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne stanowią jedne z podstawowych składników majątku przedsiębiorstw, a niejednokrotnie są kluczowym zasobem w prowadzonej działalności gospodarczej. Im większe znaczenie majątku trwałego i jego udział w aktywach przedsiębiorstwa, tym ważniejsze staje się prawidłowe ujmowanie tego majątku i zmian w nim zachodzących z punktu widzenia rachunkowości i rozliczeń podatkowych.
W zależności od wymienionej wyżej specyfiki działalności i związanej z nią różnorodności środków trwałych podmioty gospodarcze w różny sposób organizują ewidencję księgową majątku trwałego. Powszechna jest tendencja do maksymalnego upraszczania ewidencji aktywów trwałych, która może być uzasadniona jedynie w małych jednostkach. W większych jednostkach nie powinno się natomiast zaniedbać prowadzenia dokładnej, nowoczesnej ewidencji analitycznej ze względu na możliwość utraty kontroli nad poszczególnymi składnikami majątku trwałego. Utrata kontroli może sprzyjać nadużyciom i kradzieżom oraz błędom w ewidencji księgowej i podatkowej. Zbyt uproszczona ewidencja księgowa majątku trwałego prowadzi również do utraty jednego z podstawowych warunków, aby księgi rachunkowe mogłyby być uznane za prawidłowe; bowiem nie można dopuścić do utraty sprawdzalności tych ksiąg.
W rozdziale I przedstawiono ogólną charakterystykę środków trwałych, wycenę tej pozycji bilansowej. Omówione zostały rzeczowe aktywa trwałe oraz kryteria kwalifikowania rzeczowych aktywów trwałych do środków trwałych. Przedstawiono zasady oraz ewidencję zmian stanu i wartości środków trwałych, jak również prezentuje rodzaje dokumentacji księgowej środków trwałych. Omówiona została amortyzacja środków trwałych określony w przepisach ustawy o rachunkowości jak i w ujęciu podatkowym oraz jej metody.
W rozdziale II przedstawiono ogólną charakterystykę wartości niematerialnych i prawnych, ich klasyfikację oraz wycenę. Zostały omówione poszczególne grup wartości niematerialnych i prawnych, ich wartość początkowa, jak również ewidencja księgowań zmian zwiększających i zmniejszających zapisy na koncie „Wartości niematerialne i prawne”. Omówiona została amortyzacja z porównaniem różnic pomiędzy Ustawą o rachunkowości, a podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Rozdział III prezentuje sposób ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych przez przedsiębiorstwo, którym jest firma „Kleks” sp. z o.o. w Bytomiu. Przedstawiono zasady dokumentacji jak również wyceny oraz amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przyjęte przez kierownika jednostki, jak również sposoby ulepszenia oraz likwidację.
