Liczba stron: 180
Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Marii Curie-Sklodowskiej
Rodzaj pracy: magisterska
Rok oddania: 2003
Zawartość pracy:
SPIS TREŚCI
WSTĘP 2
I. SYSTEMY DYDAKTYCZNE A PROGRAMY NAUCZANIA
1.1 Charakterystyka systemu szkoły tradycyjnej 5
1.2 Swoistość tradycyjnych programów nauczania 9
1.3 Założenia dydaktyki szkoły aktywnej 13
1.4 Charakterystyka programów zintegrowanych 22
II. PRZEMIANY EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ W XX WIEKU
2.1 Teoriopoznawcze i aksjologiczne postawy edukacji zintegrowanej 30
2.2 Założenia obecnej reformy systemu edukacyjnego w Polsce 36
2.3 Przedmiot i cele badań własnych 44
III. CHARAKTERYSTYKA ZINTEGROWANEGO PROGRAMU NAUCZANIA RES POLONY
3.1 Ogólna charakterystyka programu „ Ja, ty i świat” 47
3.1.1 Charakterystyka programu edukacji polonistycznej 53
3.1.2 Charakterystyka programu edukacji matematycznej 74
3.1.3 Charakterystyka programu edukacji środowiskowej 90
3.1.4 Charakterystyka programu edukacji muzycznej 101
3.1.5 Charakterystyka programu edukacji plastycznej 113
3.1.6 Charakterystyka programu edukacji technicznej 120
IV. MOŻLIWOŚCI REALIZACJI INTEGRALNEGO KSZTAŁCENIA NA PODSTAWIE PROGRAMU „ JA, TY I ŚWIAT”
4.1 Tematyka poznawcza w programie „ Ja, ty i świat” 127
4.2 Czas trwania ośrodków 132
4.3 Spójność bloków tematycznych w programie „Ja, ty i świat” 135
4.4 Sposoby formułowania tematów ośrodków 142
4.5 Merytoryczna poprawność tematów ośrodków 146
4.6 Częstotliwość rodzajów edukacji w ośrodkach dziennych 148
4.7 Integracja metodyczna w omawianym programie 151
4.8 Integracja poznawczo- wychowawcza w omawianym programie 158
4.9 Integracja organizacyjna w omawianym programie 165
PODSUMOWANIE I WNIOSKI 169
BIBLIOGRAFIA 174
SPIS TABEL 178
WSTĘP
Wraz ze zmieniającymi się wymogami życia społeczno- politycznego modernizacji uległy także modele nauczania. Współczesne poglądy pedagogiczne cechuje odchodzenie od takiego systemu edukacyjnego, który zmierzał do przekazywania uczniom wiedzy wystarczającej na całe życie. Tworzonym obecnie systemom kształcenia wdrażanym do praktyki szkolnej przyświeca jeden główny cel, jakim jest wszechstronny i harmonijny rozwój osobowości uczniów. Prawidłowo zorganizowany proces edukacyjny ma uwzględniać możliwości, różnice indywidualne, potrzeby poznawcze każdego ucznia i zmierzać do wzmożonej aktywizacji jego struktur psychicznych.
Odwołując się do holistycznej teorii osobowości dziecka, postuluje się, aby poznawało ono otaczający świat w sposób całościowy, czego konsekwencją jest ograniczenie nauczania przedmiotowego na rzecz kształcenia zintegrowanego, aktywizującego uczniów intelektualnie, emocjonalnie i praktycznie. Możliwe to jest jedynie w warunkach pełnego upodmiotowienia dziecka, dopuszczenia go do współudziału w organizacji procesu nauczania- uczenia się. Wymienione zostały uwzględnione w założeniach obecnej reformy szkolnej, którą rozpoczęto w naszym kraju na przełomie 1999/2000 roku. Ma ona charakter głęboki, gdyż dotyczy struktury, treści i metod nauczania, finansowania i zarządzania, a więc wszystkich elementów systemu oświatowego. Modernizacji uległy wszystkie szczeble kształcenia, poczynając od szczebla nauki początkowej.
Głównym założeniem obecnej na szczeblu nauczania początkowego jest rezygnacja z nauczania przedmiotowo- lekcyjnego na rzecz kształcenia zintegrowanego. System ten wymaga koncentrowania treści z różnych dziedzin wokół tematyki poznawczej i kompetencji kluczowych. Tematyka dotyczy środowiska społeczno- przyrodniczego; osoby dziecka; kultury, sztuki i techniki oraz systemu wartości. Wszystkie one mają być poznawane całościowo poprzez aktywne działanie i bezpośredni kontakt uczniów ze środowiskiem. Wykonywane przez uczniów czynności mają umożliwić rozwój wszystkich sfer ich osobowości, pozwalając mu doświadczać, odczuwać i przeżywać wiedzę dotyczącą odrębnych aspektów rzeczywistości odzwierciedlanych w oddzielnych przedmiotach nauczania, a przede wszystkim dostrzegać i wielostronnie analizować problemy z różnych punktów widzenia.
Przy określaniu systemu nauczania klas początkowych zrezygnowano z jednolitego, centralnie ustalonego programu oraz nauczania przedmiotowo- lekcyjnego na rzecz integralnego kształcenia. Na miejsce centralnego programu MEN wprowadził Podstawę programową, proponującą minimalny i obligatoryjny zakres treści oraz różne wzorcowe programy nauczania do wyboru przez nauczyciela. Towarzyszy im bogata obudowa dydaktyczna, na którą składają się przewodniki metodyczne, plany pracy dydaktyczno- wychowawczej, podręczniki, zeszyty ćwiczeniowe, karty pracy, ćwiczenia uzupełniające itp. Celem mojej pracy jest ocena programu „Ja, ty i świat” autorstwa Urszuli Stawińskiej pod względem jego przydatności do integralnego kształcenia na szczeblu nauczania początkowego. Przedmiotem analizy był nie tylko wymieniony program, ale jego obudowa metodyczna czyli: podręczniki, poradniki metodyczne i scenariusze zajęć wydawnictwa Res Polona.
Struktura pracy ma następujący układ.
W rozdziale I przedstawiłem swoistość i charakterystykę dwóch systemów dydaktycznych- tradycyjnego, alternatywnego oraz programów nauczania realizowanych przez nie.
Rozdział II poświęciłem na omówienie teoriopoznawczych i aksjologicznych podstaw edukacji zintegrowanej oraz założeń obecnej reformy systemu edukacyjnego w Polsce.
W rozdziale III przedstawiłem analizę zakresu treści kształcenia programu „Ja, ty i świat”. Wziąłem przy tym pod uwagę wszystkie rodzaje edukacji: polonistyczną, matematyczną, środowiskową, muzyczną, techniczną, plastyczną. Do oceny zagadnień zawartych w NP i w jego obudowie metodycznej posłużyły mi dodatkowo jeszcze 2 dokumenty programowe: program przedmiotowy z 1978 roku oraz Podstawa programowa.
Rozdział IV przeznaczyłem na ocenę możliwości realizacji integralnego kształcenia na podstawie programu „Ja, ty i świat”. Poddałem więc analizie całościowy zakres treści NP ze wszystkich dziedzin edukacji, oceniając tematykę poznawczą i jego spójność, integrację treściową, metodyczną, poznawczo- wychowawczą i organizacyjną, projektowany czas trwania ośrodków, sposoby formułowania tematów ośrodków oraz ich merytoryczną poprawność a także częstotliwość rodzajów edukacji w dziennych ośrodkach zajęć zintegrowanych.
Na zakończenie podałem ogólną ocenę zintegrowanego programu „Ja, ty i świat” i oceniłem jego przydatność do realizacji nauczania integralnego
