Liczba stron: 122
Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Rodzaj pracy: magisterska
Rok oddania: 2008
Zawartość pracy:
Spis treści
Wstęp
Rozdział I. PROBLEMATYKA RODZINY W ŚWIETLE LITERATURY
1.1 Definicje rodziny
1.2 Funkcje rodziny
1.3 Rodzina jako pierwotne środowisko wychowawcze
1.4 Współczesne typy rodzin
1.5 Przemiany życia rodzinnego
Rozdział II. CHARAKTERYSTYKA I ZASADY FUNKCJONOWANIA RODZIN ZASTĘPCZYCH
2.1 Rodzinne formy opieki nad dzieckiem w Polsce: rodzina zastępcza, rodzina adopcyjna, rodzinny dom dziecka
2.2 Definicja rodziny zastępczej
2.3 Prawne aspekty funkcjonowania rodzin zastępczych
2.4 Typy rodzin zastępczych
2.4.1. Kryterium spokrewnienia opiekunów i dzieci
2.4.2. Kryterium liczby przyjętych dzieci
2.5. Adopcja a rodzina zastępcza
2.6. Rodzina zaprzyjaźniona
2.7. Publikowane wyniki badań na temat rodziny zastępczej jako formy opieki nad dzieckiem osieroconym
Rozdział III. METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH
3.1 Przedmiot i cel badań
3.2 Problemy badawcze i hipotezy robocze
3.3 Metody, techniki oraz narzędzia badawcze
3.4. Zmienne i wskaźniki
3.5 Dobór i charakterystyka próby badawczej
Rozdział IV. PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH
4.1. Powody podjęcia decyzji o zostaniu rodziną zastępczą
4.2. Problemy z zaadaptowanym dzieckiem
4.2.1 Problemy z zakresu niedostosowania społecznego
4.2.2 Częstotliwość pojawiania się problemów z dzieckiem
4.3. Rodziny zastępcze jako właściwe środowisko opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci
4.4. Rodzeństwa dzieci przebywających w rodzinie zastępczej
4.5 Wnioski z badań
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
SPIS TABEL
SPIS WYKRESÓW
ANEKS
Wstęp
Każdy z Nas zdaje sobie sprawę z tego, iż rodzina jest instytucją naturalną i niezastąpioną. Stanowi ona bazę, na której opiera się byt narodu i państwa. Rodzina jest miejscem, gdzie następuje formowanie się osobowości młodych ludzi, co ma decydujące znaczenie dla oblicza społeczeństwa. To w rodzinie człowiek poznaje wartości, którymi najczęściej kieruje się w całym swoim życiu. Jest ona instytucją, która poprzez zamierzone oddziaływania opiekuńcze i wychowawcze, a także przez niezamierzony wpływ wynikający ze wzajemnych stosunków uczuciowych i zespołu interakcji między członkami oraz wzory osobowe rodziców przyczynia się do fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju dziecka. Dzięki tym oddziaływaniom przygotowuje je do samodzielnego życia w społeczeństwie, które podejmuje jako człowiek dorosły.
Rodzina stanowi intymne środowisko, w którym stosunki między rodzicami a dziećmi powinny być swobodne, bez przymusu. Pogodny nastrój, serdeczność i wzajemne zrozumienie tworzą właściwy klimat rodzinny. Dziecko w takich warunkach rozwija się prawidłowo. Czuje się rozumiane i potrzebne. Jego pozycja w rodzinie zależna jest od struktury rodziny, jej poziomu kulturalnego, osobowości rodziców, postaw rodzicielskich, a także od wzajemnych układów interpersonalnych w rodzinie.
Dobrze funkcjonująca rodzina zaspokaja potrzeby swych dzieci tak, jak żadna inna grupa społeczna nie jest w stanie zaspokoić. Dzieje się tak ponieważ środowisko rodzinne stanowi źródło miłości i akceptacji, daje poczucie bezpieczeństwa przez spójność wewnętrzną i obecność osób, na które można liczyć.
Przeprowadzone badania i literatura pedagogiczna pokazują, iż niestety nie wszystkie rodziny funkcjonują prawidłowo. Wiele z nich napotyka trudności finansowe, zdrowotne czy emocjonalne, z którymi nie potrafią sobie samodzielnie poradzić. Nie spełniają one w sposób należyty swoich zadań opiekuńczo-wychowawczych, nie zaspokajają podstawowych potrzeb dzieci, nie troszczą się o ich zdrowie, rozwój, naukę, dostarczając często negatywnych wzorców postępowania, a także przyczyniając się do ich demoralizacji. W takich sytuacjach, w których dochodzi do zaniedbań w sferze opiekuńczo- wychowawczej w stosunku do dzieci, zwykle interweniuje państwo. Wówczas dziecko umieszcza się poza rodziną naturalną, a wszelkie funkcje opiekuńcze przejmują rodzinne formy opieki nad dzieckiem (np. rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka) lub placówki opieki całkowitej.
W ostatnim czasie w Polsce trwa dyskusja nad koniecznością reformy systemu opieki nad dzieckiem i rodziną. Dostrzega się brak wystarczającej liczby rodzinnych form opieki zastępczej bądź też programów profilaktycznych przeciwdziałających kryzysom w rodzinie. Postuluje się tworzenie zintegrowanej pomocy rodzinie przez PCPR (lub MOPR), a w ramach tego bardzo ścisłą współpracę służb socjalnych powiatu z administracją gminną, instytucjami oświatowymi i organizacjami pozarządowymi.
Kwestie problemów wychowawczych rodziny zastępczej stały się głównym przedmiotem analiz i refleksji przedstawionych w niniejszej pracy. Zaprezentowane wyniki mogą stać się przyczyną do podjęcia pewnych kroków, po to aby sytuacja uległa zmianie na lepsze. Biorąc pod uwagę powyższą tematykę autorka pracy przestudiowała najnowszą literaturę poświęconą tym problemom, przeprowadziła badania, opisała i zaprezentowała wyniki.
Praca składa się z czterech rozdziałów. Dwa początkowe mają charakter teoretyczny, trzeci dotyczy założeń metodologicznych badań własnych, ostatni rozdział poświęcony jest natomiast analizie i interpretacji materiału uzyskanego z badań.
W rozdziale pierwszym przedstawiono definicje rodziny- jej funkcje, typy, przemiany współczesnej rodziny, a także wyjaśniono dlaczego rodzina traktowana jest jako pierwotne środowisko wychowawcze.
Rozdział drugi opisuje rodzinne formy opieki nad dzieckiem (rodziny zastępcze, rodziny adopcyjne, rodzinne domy dziecka), a także podstawy prawne regulujące funkcjonowanie rodzin zastępczych. Rozdział ten zawiera również informacje na temat funkcjonowania rodzin zastępczych w wybranych krajach europejskich.
Rozdział trzeci obejmuje założenia metodologiczne badań własnych. Przedstawiono w nim przedmiot i cel badań, problemy główne, ukazano hipotezy i określono zmienne i wskaźniki. Ponadto scharakteryzowano metody zastosowane w badaniach, techniki, narzędzia badawcze oraz dokonano charakterystyki terenu badań i badanej populacji.
W rozdziale czwartym zamieszczono wyniki badań własnych. Przedstawiono również w jaki sposób badane rodziny spędzają czas wolny z dziećmi i jakiego rodzaju kary i nagrody stosują wobec nich. Ponadto zaprezentowano formy pomocy udzielane rodzinom zastępczym. I co chyba najbardziej istotne w tej pracy, ukazano główne problemy wychowawcze z jakimi borykają się rodzice zastępczy.
Pracę kończy podsumowanie, zawierające wnioski płynące z oceny funkcjonowania rodzin zastępczych i ich problemów.
