Liczba stron: 199
Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Szczeciński
Rodzaj pracy: magisterska
Rok oddania: 2003
Zawartość pracy:
Spis Treści
I. Wstęp
II. Koncepcja badań własnych 9
1. Swoistość pedagogiki jako nauki 9
2. Przedmiot badań pedagogicznych 19
3. Problemy badawcze 23
4. Procedury, strategie i metody badań pedagogicznych 28
5. Organizacja i etapy badań pedagogicznych38
III. Tajemnicze pokolenie. Młodzież jako kategoria wiekowa 41
1. Adolescencja- wiek przemian, wiek problemów. Ogólna charakterystyka okresu dorastania 41
2. Psychologiczne aspekty dorastania 44
3. Dojrzewanie społeczne 48
4. Nowe koncepcje definiowania młodzieży 55
IV. Kategoria orientacji życiowych ludzi 58
1. Istota orientacji życiowych 58
2. Kształtowanie się i rozwój orientacji życiowych 69
3. Czynniki warunkujące formowanie się orientacji życiowych 73
V. Społeczna rola pedagogiki i wychowania 74
1. Pedagogika i jej funkcje 75
2. Współczesne pojmowanie wychowania 80
3. Funkcje wychowania ku społecznie pożądanym orientacjom życiowym 84
VI. Rzeczywisty stan formowania orientacji życiowych przez poszczególne typy wychowania 90
1. Wychowanie umysłowe a formowanie orientacji życiowych 84
2. Ustosunkowanie się wychowania społeczno- moralnego do problemu formowania się orientacji życiowych 97
3. Wychowanie duchowe- zbliżaniem człowieka ku wartościom uniwersalnym 107
4. Swoistość współczesnej młodzieży 118
VII. Czynniki warunkujące formowanie orientacji życiowych dzieci i młodzieży przez współczesne wychowanie 124
1. Wpływ czynników wewnętrznych na formowanie orientacji życiowych przez wychowanie 124
2. Środowisko wychowawcze a orientacje życiowe jako efekt wychowania 132
3. Społeczeństwo jako przedmiot do naśladowania przez młodzież 159
VIII. Czynniki warunkujące stymulowanie pedagogiki do aktywnego uczestnictwa w formowaniu przyszłościowych- europejskich orientacji życiowych młodzieży 164
1. Wychowanie i kształcenie na miarę XXI wieku 164
2. Upowszechnianie kultury pedagogicznej rodziców 172
3. Doskonalenie nauczycieli 176
4. Zmiana treści dydaktycznych 179
Zakończenie
Bibliografia 184
Wstęp
Wybór tematu mojej pracy wydaje się być racjonalny w odniesieniu do sytuacji naszego społeczeństwa, w szczególności ludzi młodych. Młodzi są obserwatorami oraz ofiarami zaniku liczenia się z kiedyś powszechnie uznawanymi i przekazywanymi młodym pokoleniom zasadami, wartościami, autorytetami moralnymi – człowiek we współczesności jest sam zarówno twórcą, jak i decydentem wszelkich norm, zasad, powinności.
Człowiek w tak burzliwej fazie życie, jaką jest młodość szuka punktu odniesienia – wzorców naśladowania, autorytetów. Czy znajduje? Nie koniecznie. Lub też odnajdzie, lecz czy są one wartościowe, godne do naśladowania? Z licznych badań wynika, iż współczesne społeczeństwo nie dostarcza pokoleniu wstępującemu humanistycznych wzorów życia. Żyjemy w warunkach pluralizmu, zróżnicowania i niepewności, w rozwiązywaniu problemów moralnych i religijnych możemy coraz mniej liczyć na autorytety: wiary, tradycji, nauki, postępu, dobro i zło stają się jakby osobistą kwestią jednostki. Obowiązek, ideały, wartości przekształcają się w opcje. Ciążące na większości polskich rodzin ubóstwo, narastające patologie społeczne, zjawisko przestępczości, pęd za pieniędzmi – czy to ze względu na ich ciągły brak i pragnienie zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka, czy też w celu osiągania tzw. prestiżu- wzbudzają w dorastającym pokoleniu bierne, negatywne nastawienie do świata, odczuwanie bezsensu podejmowania jakichkolwiek działań, chyba, że przynoszą one natychmiastowe skutki.
Badania statystyczne, dokonywane nad młodzieżą, wykazują chaos w jej sferze wartości, powiązany z brakiem etycznego rozeznania. Wartości uniwersalne, gromadzone w postaci luźnego zbioru nie są na ogół systematyzowane, a tym bardziej hierarchizowane w umysłach. Rzadko więc wytwarzane są wśród młodych własne, zwarte systemy światopoglądowe. Zapewne winę za ten stan rzeczy ponosi przede wszystkim dom rodzinny. Niemniej jednak szkoła nie pomaga bynajmniej młodemu człowiekowi w odnajdywaniu swojej tożsamości.
Pedagogika i wychowanie pozostaje jednym z głównych czynników zaradzenia narastającej apatii wśród młodzieży, bezradności, bierności, lenistwa, ma zadanie budowania lepszej przyszłości. Przyszłość społeczeństwa, jego postęp lub upadek zależeć będą od sposobu bycia i moralności dorastającej wokół nas młodzieży. Jeśli wychowanie młodzieży polega na kształtowaniu w dzieciństwie jej charakteru według dobrych obyczajów taki też będzie jej wpływ na społeczeństwo. Jeśli pozostaje bez oświaty i bez kontroli, a wskutek tego staje się samowolna, niepohamowana w dążeniach i namiętnościach, taki sam będzie w przyszłości jej wpływ na kształtowanie się społeczeństwa. Stosunki towarzyskie, które młodzież obecnie utrzymuje, systemy wartości, które zaczynają się kształtować i zasady, które sobie przyswaja- są wskaźnikiem stanu społeczeństwa w przyszłych latach.
Praca składa się z ośmiu rozdziałów.
Rozdział pierwszy jest potraktowany jako wprowadzenie do problematyki.
W rozdziale drugim prezentuję wyjaśnienie istoty poszczególnych pojęć, między innymi: istoty nauki i poznania naukowego oraz przedmiotu badań naukowych. Rozdział zawiera ukazanie różnych stanowisk pojmowania tych zagadnień. Wyjaśniam również pojęcie pedagogiki jako nauki, jej umiejscowienie w systemie nauk, przedmiot jej zainteresowań badawczych oraz przedstawiam nauki pokrewne i wspomagające pedagogikę. Rozdział ukazuje istotę problemów badawczych, hipotez, procedur, strategii i metod badań pedagogicznych, jak również specyfikę organizacji i etapów badań pedagogicznych zawiera też koncepcję własnych badań, czyli ukazuje ich przedmiot, problemy, strategie, procedury i fazy ich organizacji i realizacji.
Istotą trzeciego rozdziału jest ukazanie specyfiki okresu młodzieńczości. Przedstawiam w nim różnorodne koncepcje definiowania młodzieży jako kategorii wiekowej. Prezentuję podejście psychologiczne oraz socjologiczne dotyczące prawidłowości rządzących zmianami zachodzącymi w psychice i funkcjonowaniu jednostki w tym okresie życia człowieka.
W kolejnym rozdziale wyjaśniam istotę orientacji życiowych, ich powiązanie w wartościami, przedstawiam ich typologie. Rozdział zawiera również opis kształtowania się orientacji życiowych oraz czynników warunkujących ich rozwój.
Rozdział piąty zawiera wyjaśnienie swoistości pedagogiki oraz istoty współcześnie pojmowanego wychowania, jak również zadań i społecznych funkcji pedagogiki i wychowania. Następny rozdział zawiera opis rzeczywistego ustosunkowania się poszczególnych dziedzin wychowania do problemu formowania orientacji życiowych oraz streszcza rzeczywisty obraz współczesnej młodzieży, preferowanych przez nią wartości, jak również orientacji życiowych.
W rozdziale siódmym opisuję niektóre czynniki warunkujące poszczególne typy formowania orientacji życiowych przez współczesne wychowanie- omawiam kolejno wpływ czynników wewnętrznych człowieka – wpływ osobowości, jego poziomu inteligencji oraz typu temperamentu, jak i czynników zewnętrznych: w skali mezo: podstawowych środowisk wychowawczych, jakimi są- rodzina i szkoła; oraz w skali makro – wpływ społeczeństwa.
Ostatni rozdział jest próbą założeń prognostycznych. Ukazuję w nim cele reformy szkolnictwa, zwłaszcza potrzebę pedagogizacji rodziców, podkreślam ważność dokształcania wychowawców i nauczycieli oraz modyfikacji treści kształcenia w szkole.
