Aspiracje życiowe młodzieży

SPIS TREŚCI

WSTĘP 4
I. Zagadnienie aspiracji życiowych młodzieży w literaturze przedmiotu 5
1. Pojęcie aspiracji – podstawowe zagadnienia, rozumienie terminu aspiracje 5
1.1 Przykłady użycia terminu „aspiracje” w literaturze pięknej, socjologii i psychologii 6
2. Rodzaje aspiracji (podstawowe typy aspiracji) 7
3. Uwarunkowania aspiracji 9
3.1 Uwarunkowania osobowościowe 9
3.2 Zjawisko samobójstwa, podejmowanie decyzji o odebraniu sobie życia 11
3.3 Uwarunkowania środowiskowe 16
3.4 Uwarunkowania pedagogiczne 21
3. Struktura aspiracji 23
4. Struktura aspiracji 23
4.1 Cele, dążenia życiowe i poziom aspiracji dzieci i młodzieży 24
4.2 Hierarchia różnych celów życiowych, wartości uznawana przez dzieci i młodzież 25
4.3 Hierarchie wartości innych grup młodzieży 26
4.4 Dzieci i młodzież o własnych i cudzych celach życiowych 27
4.5 Wpływ zmian ustrojowych po 1989 roku na aspiracje młodzieży 28
II. Metodologia badań własnych 37
1. Przedmiot i cele badań 37
2. Problemy badawcze 38
3. Hipotezy badawcze 38
3. Zmienne i wskaźniki 41
4. Metody, techniki i narzędzia badawcze 42
5. Charakterystyka grupy badawczej 43
III. Analiza badań własnych 46
1. Ogólna hierarchia aspiracji życiowych badanych studentów 46
2. Typ, miejsce zamieszkania, a aspiracje życiowe studentów 49
2.1 Hierarchia aspiracji życiowych ankietowanych, pochodzących ze wsi 49
2.2 Hierarchia aspiracji życiowych ankietowanych pochodzących z małego miasta 51
2.3 Hierarchia aspiracji życiowych ankietowanych pochodzących z dużych miast 53
3. Pochodzenie społeczne a aspiracje życiowe studentów 54
3.1 Pochodzenie inteligenckie a hierarchie dążeń studentów 55
3.2 Pochodzenie robotnicze (chłopskie) a hierarchie dążeń studentów 56
4. Wykształcenie rodziców a aspiracje życiowe studentów 57
4.1 Wykształcenie podstawowe, zawodowe Ojca a aspiracje życiowe respondentów 58
4.2 Wykształcenie wyższe, niepełne wyższe rodziców a aspiracje życiowe badanych 59
4.3 Wykształcenie podstawowe, zawodowe Matki a aspiracje życiowe badanych 61
4.4 Wykształcenie wyższe, niepełne wyższe matki a aspiracje życiowe badanych 61
Podsumowanie 63
Bibliografia 65
Spis tabel 69
Aneks- kwestionariusz dla studenta 70

Wstęp

Wartości ludzkie zmieniają się szybciej, niż można sobie to wyobrazić. Bliscy sobie ludzie z dwóch kolejnych pokoleń przestają siebie rozumieć. Następuje wyobcowanie jednostki, powstaje „świadomość globalna”, ludzie kierują się zasadą przyjemności i interesownością. Stosunki ludzkie ulegają depersonalizacji, więzi emocjonalne podlegają stępieniu, układy międzyludzkie urzeczowieniu. Człowiek doświadczył tego, że stał się nie tylko podmiotem, ale i przedmiotem stosunków międzyludzkich. Klasyczna dysfunkcja struktur społecznych ulega zmianie na rzecz patologizacji życia społecznego. Pojawiają się nie tylko takie zjawiska jak niepohamowana pogoń za karierą i dobrobytem, która skutkuje egoizmem, deprecjacją podstawowych wartości społecznych, a także apatia, zniechęcenie, frustracja i bierność jednostek. Człowiek jako człowiek coraz mniej się liczy, chyba, że jest obiektem manipulacji finansowych, politycznych czy światopoglądowych.

Zadaniem tej pracy jest przedstawienie aspiracji, wartości, celów i dążeń, które młodzież uważa za najważniejsze oraz te, które nie są istotne w ich życiu. Postaram się także, na podstawie literatury zobrazować zmiany, jakie zachodzą w stosunku do pewnych wartości pod wpływem zmian ustrojowych oraz uwarunkowań aspiracji, które w znacznym stopniu wpływają na ich kształtowanie się. Każdy z nas jest inny. Patrząc subiektywnie na świat nas otaczający, wybieramy cele, do których dążymy i które, choć mogą być zbliżone do celów wyznaczanych przez innych ludzi, osiągane są przy pomocy odmiennych i różnorodnych środków (np. obecnie środkiem do kariery są dobre wyniki w nauce, ukończenie studiów wyższych).

Pojęcie aspiracji jak i badania z lat wcześniejszych pozwolą na zanalizowanie ciągle zmieniającej się hierarchii wartości ludzkich. Postępowanie każdego z nas jest uzależnione od posiadanych aspiracji oraz hierarchii wartości, która kształtuje się przez całe nasze życie (proces socjalizacji, wpływ rodziny, rówieśników itp.).