Analiza czynników determinujących poziom bezrobocia na obszarze Polski

SPIS TREŚCI

Wstęp 3

ROZDZIAŁ I. POJĘCIE ZASOBÓW PRACY I BEZROBOCIA ORAZ ZAGADNIEŃ Z NIM ZWIĄZANYCH
1.1 Bezrobocie – aspekty pojęciowe 5
1.1.1 Pojęcie i pomiar bezrobocia 6
1.1.2 Zasobowe i strumieniowe ujęcie bezrobocia 13
1.1.3 Typy, rodzaje bezrobocia i ich identyfikacja 17
1.1.4 Przyczyny i skutki powstawania bezrobocia 20
1.1.5 Obowiązujące normy prawne oraz organy powołane do prowadzenia polityki zatrudnieniowej we Polsce 24

ROZDZIAŁ II. SPOSOBY PRZECIWDZIAŁANIA ORAZ FORMY ŁAGODZENIA SKUTKÓW BEZROBOCIA

2.1 Aktywne i pasywne sposoby zwalczania bezrobocia 26
2.2 Aktywne metody przeciwdziałania bezrobociu oraz ich finansowanie 28
2.2.1 Roboty publiczne 31
2.2.2 Pożyczki z Funduszu Pracy 34
2.2.3 Szkolenia bezrobotnych 38
2.2.4 Pośrednictwo pracy 42
2.3 Pasywne metody przeciwdziałania bezrobociu 43
2.4 Programy na rynku pracy 46

ROZDZIAŁ III. CHARAKTERYSTYKA RYNKU PRACY W POLSCE
3.1 Rynek pracy w Polsce – podstawowe zagadnienia 50
3.1.1 Popyt na pracę 51
3.1.2 Podaż pracy 53
3.1.3 Równowaga i stany nierównowagi na rynku polskim 55
3.1.4 Najważniejsze problemy na polskim rynku pracy 57

ROZDZIAŁ IV. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA BEZROBOCIA W POLSCE
4.1 Poziom bezrobocia oraz stopa bezrobocia w Polsce 60
4.2 Wybrane kategorie bezrobotnych w Polsce 69
4.2.1 Kobiety 70
4.2.2 Bezrobotni według wieku i poziomu wykształcenia 71
4.2.3 Bezrobocie wśród młodzieży 74
4.2.4 Bezrobocie na wsi 76

ROZDZIAŁ V. KIERUNKI DZIAŁAŃ OGRANICZAJĄCE BEZROBOCIE
5.1 Rynek pracy w perspektywie XXI wieku 80
5.2 Rozważania i propozycje zmierzające do ograniczenia bezrobocia
w Polsce proponowane przez autorkę 81

Literatura 86
Wykaz tabel, wykresów, kartogramów i rysunków 88

WSTĘP

Bezrobocie jest kluczowym problemem we współczesnym świecie i stanowi ważny element gospodarczo – polityczny każdego społeczeństwa.

W Polsce bezrobocie pojawiło się w 1990 roku i zapoczątkowało zasadnicze zmiany na rynku pracy. Brak perspektyw zatrudnienia i ograniczone możliwości finansowe (zarobkowe), to powód frustracji, przygnębienia oraz degradacji pozycji społecznej znacznej części społeczeństwa. Na temat bezrobocia ukazało się wiele opracowań i publikacji. Jednak każde nowe ujęcie bezrobocia z punktu widzenia poznawczego, jest krokiem naprzód, co stwarza szansę poszukiwań nowych rozwiązań w przeciwdziałaniu temu dramatycznemu w swojej wymowie społecznej zjawisku.

Bezrobocie w Polsce stało się jedną z najbardziej palących kwestii społecznych. Skala tego zjawiska w naszym kraju jest problemem trudnym i bardzo dotkliwym, poszerza bowiem rozmiar ubóstwa i stwarza poczucie degradacji społecznej.

Bezrobocie jako kwestia społeczna dotyczy dużych grup społecznych, jest odbierana przez tę grupę jako nieprawidłowe, zakłóca jej prawidłowy rozwój, wywołuje społeczny niepokój, jest źródłem napięć społecznych. Nie może być w pełni rozwiązane w ramach grupy przy wykorzystaniu dostępnych jej metod i możliwości, może być rozwiązane tylko drogą podjęcia szerokich działań przez państwo. O tym, że bezrobocie stało się kwestią społeczną świadczyła dynamika, skala i struktura tego zjawiska, jak i jego negatywne konsekwencje odczuwane coraz silniej. Brak pracy jest czynnikiem, który mam wpływ na zaspokajanie ważnych potrzeb społecznych w różnych sferach życia. Prowadzi też do narastania kwestii społecznych jak: kwestia ubóstwa, edukacyjna, czy zdrowotna.

Wprowadzenie reform gospodarczych zaowocowało likwidacją Państwowych Gospodarstw Rolnych i państwowych zakładów produkcyjnych, co wiązało się z masowymi zwolnieniami pracowników i drastycznym ograniczeniem zatrudnienia. Masowe zwolnienia spowodowały równoczesny spadek produkcji rolnej i przemysłowej, przetwórstwa rolno-spożywczego, ogólny spadek stopy życiowej mieszkańców oraz znaczące zmniejszenie siły nabywczej gospodarstw domowych, upadek budownictwa, zmniejszenie popytu rynkowego oraz znaczące zwolnienie dynamiki w sferze usług rynkowych.

Celem pracy jest ukazanie problemu bezrobocia poprzez analizę tego zjawiska na terenie naszego kraju. Treść prezentowanych w pracy zagadnień została podzielona na pięć rozdziałów.

Rozdział pierwszy ma charakter przygotowawczy i służy celowi rozeznania w zasadniczym temacie pracy.

W rozdziale drugim przedstawiłam aktywne i pasywne formy przeciwdziałania bezrobociu jakie można zauważyć w naszym kraju.

Rozdział trzeci to ogólna charakterystyka polskiego rynku pracy, jego cechy i prawa nim rządzące.

Rozdział czwarty ma charakter czysto statystyczny, zawarłam w nim dane na temat skali bezrobocia w naszym kraju w ostatnich latach, wśród rożnych grup społecznych.

Natomiast rozdział piąty zawiera moje własne przemyślenia związane z tematem bezrobocia, mianowicie sposoby oraz kierunki działań jakie należałoby w naszym kraju zastosować aby zmniejszyć ten wciąż narastający problem naszego społeczeństwa.

Źródłami pracy są : są wydawnictwa popularnonaukowe z zakresu ekonomii i prawa, artykuły dotyczące bezrobocia w Polsce, akty prawne dotyczące tej problematyki ( „Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu” z dnia 14 grudnia 1994 r. /Dz. U. Nr 25 z 1997 r. z późniejszymi zmianami). Natomiast dane statystyczne w niej zawarte przedstawiłam w oparciu o materiał badawczy i sprawozdawczy Krajowego Urzędu Pracy, Głównego Urzędu Statystycznego, jak też z serwisów ekonomicznych i internetowych.