Wartości wyznawane przez młodzież w dyskursie osobistym i publicznym

Wstęp

Rozdział I. Wartości w świetle literatury przedmiotu – w ujęciu wybranych autorów
1.1. Pojęcie wartości
1.2. Hierarchie i typy wartości
1.3. Wartości w ujęciu socjologicznym, psychologicznym i kulturowym

Rozdział II. Młodzież jako reprezentanci dyskursów wartości
2.1. Młodzież
2.1.1. Kryteria wyodrębniania
2.1.2. Psychoanalityczna koncepcja Erika Eriksona
2.1.3. Koncepcja rozwoju poznawczo- moralnego J. Piageta
2.1.4. Koncepcja antropologiczno- kulturowa Margaret Mead
2.1.5. Pokolenie 2000 w świetle badań
2.2. Istota dyskursu
2.2.1. Znaczenia pojęcia dyskursu
2.2.2. Kontrowersje wokół dyskursu
2.2.3. Kwestie sporne analizy dyskursu

Rozdział III. Metodologia badań własnych
3.1. Analiza dyskursu – jako metoda badawcza
3.2. Zmiana metodologii w naukach społecznych (przejście z paradygmatów ilościowych na jakościowe)
3.3. Cel, przedmiot badań oraz problemy badawcze
3.4. Organizacja i przebieg badań

Rozdział IV. Wartości wyznawane przez współczesną młodzież w świetle wyników badań własnych
4.1. Analiza wyników badań własnych
4.2. Analiza dotychczasowych badań
4.3. Wnioski

Bibliografia
Spis tabel

Wstęp

Rozważania na temat wartości mają długi rodowód, właściwie sięgają początków myśli ludzkiej. Najpierw były to zapewne sądy odnoszące się do biologicznego wymiaru egzystencji, a więc walorów pożywienia, odzieży, miejsc bezpiecznego i w miarę wygodnego bytowania, form zaspokajania instynktów. Już wśród ludów pierwotnych pojawiły się jednak mity i wierzenia wyrażające ogólniejszy stosunek do otaczającego świata. Pojawiały się sądy i oceny estetyczne, a wartość rzeczy (np. totemów) zaczęła wykraczać poza to, co wynika ze zwykłej użyteczności, codziennego zastosowania.

Coraz większa część otoczenia – ubiory, domy, ulice, pojazdy, artykuły żywnościowe, źródła energii, środki łączności, narzędzia, którymi posługujemy się w pracy i w gospodarstwie rodzinnym, obrazy, rzeźby, utwory muzyczne i inne dzieła sztuki – nie są prostymi elementami naturalnego środowiska. Ich obecna struktura, wypełniane funkcje, wygląd zewnętrzny powstały w wyniku aktywnego działania ludzi. Zawierają więc uprzedmiotowioną myśl ludzką, niemały na ogół wkład pracy człowieka. Są także nośnikami wartości, które przyświecały naszym przodkom, a i dziś często nimi pozostają.

Wartości nie ograniczają się wszakże do sfery materialnej. Człowiek różni się od wszystkich pozostałych istot żywych tym, że myśli, w pogłębiony sposób analizuje emocje, ma rozwinięte tzw. uczucia wyższe, tworzy bardzo bogaty, wielostronny, wewnętrznie zróżnicowa­ny świat kultury symbolicznej, który ma dla niego nie mniejsze znaczenie niż otoczenie materialne wyznaczające warunki życia.

Wartości zajmują także w tym świecie szczególnie ważne miejsce, niekiedy bywa wręcz on nazywany światem wartości. Miłość i przyjaźń, radość tworzenia i bezmierne piękno zawarte w wielu dziełach sztuki, szacunek do rodziców i całego pokolenia dorosłych, przywiązanie do ojczystej ziemi i swego narodu, wierzenia religijne i solidarność z pokrzywdzonymi to tylko niektóre, ale jakże doniosłe wartości. Obok nich pozostają ważne te, które zawsze decydowały o egzystencji człowieka – potrzeba bezpieczeństwa, warunki życia i rozwoju, zdrowie, pożywienie, kontakt z bliskimi itp.

Część wartości nie ulega zatem zmianom. Dlatego też tak bardzo fascynują nas dawne cywilizacje świadczące o mądrości naszych przodków, ich wyobraźni i poczuciu piękna. W świecie antycznym znajdujemy głębię aktualnej do dziś myśli filozoficznej, bogactwo kultury, klarowność sądów moralnych. Ale część wartości się zmienia i musi się zmieniać wraz z przemianami, które ogarniają cały świat. W krajach europejskich nie mają już wartości użytkowej sierpy i sochy, dawne warowne zamki przyciągają turystów, ale nie mają – jak dawniej -wartości obronnej, nikt obecnie nie składa ofiar przed pomnikiem pogańskiego bożka. Zmieniają się także wartości związane z przeżyciami człowieka, choć ich nazwy: miłość, uspołecznienie, religijność, patriotyzm brzmią tak samo. Dlatego też reżyserzy i aktorzy, przygotowując wystawienia sztuk napisanych przed wielu laty, często starają się nadać im wymiar współczesny, mimo że zapis tekstu i tradycje teatru zdawałyby się wymagać wykorzystania dobrze sprawdzonych, wypróbowanych konwencji.

W końcu XX wieku tych zmian jest szczególnie dużo. Są one konsekwencją bardzo dynamicznych przemian cywilizacyjnych, wyzwań oświatowych, endogennych, związanych z powszechnie odczuwanym kryzysem oświaty, a jednocześnie pojawieniem się nowych idei pedagogicznych, specyficznych dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej wyzwań transformacji ustrojowej oraz wyzwań związanych z integracją europejską.

Istota przemian następujących w Polsce w latach dziewięćdziesiątych wyrażana jest krótko: wprowadzenie gospodarki rynkowej oraz budowa demokratycznych form życia zbiorowego i podstaw społeczeństwa obywatelskiego. Jest to zarazem przejście od społeczeństwa przemysłowo-rolniczego do społeczeństwa postindustrialnego, usługowego, informacyjnego oraz ekonomiczne i kulturowe otwarcie na świat, przejście od „prowincji imperium” do peryferii czy półperyferii światowego systemu gospodarczego i kulturowego. Autor zauważa, że procesy te wiążą się m.in. „z głębokimi zmianami w strukturze społecznej i zawodowej, w charakterze pracy i ruchliwości zawodowej, roli wykształcenia, standardach życia i konsumpcji, prestiżu i stylach życia, nowym społecznym zróżnicowaniu i postrzeganiu tego zróżnicowania, we wzorach spędzania czasu wolnego i uczestnictwa w kulturze” (tamże).

Celem niniejszej pracy jest ukazanie wartości wyznawanych przez współczesną młodzież.

Praca składa się z czterech rozdziałów:

W rozdziale pierwszym ukazano istotę i znaczenie wartości.

Rozdział drugi przedstawia młodzież jako reprezentantów dyskursów wartości.

Metodologia badań własnych zawarta została w trzecim rozdziale pracy.

W rozdziale czwartym zaprezentowano analizę wyników badań oraz wnioski.

Praca została napisana w oparciu o literaturę fachową, artykuły prasowe, informacje zawarte na stronach internetowych oraz w oparciu o wyniki badań własnych.

5/5 - (6 votes)
image_pdfimage_print