System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej

Spis treści

Wstęp

Rozdział I. Istota systemu wyborczego 5
1.1. Rola wyborów w państwie demokratycznym 5
1.2. Pojęcie prawa wyborczego i jego źródła 7
1.3. Funkcje i rodzaje wyborów 10

Rozdział II. Konstytucyjne zasady prawa wyborczego 14
2.1. Zasada powszechności 15
2.2. Zasada równości 18
2.3. Zasada bezpośredniości 21
2.4. Zasada tajności (głosowania) 23
2.5. Zasada wyborów proporcjonalnych 25
2.6. Zasada wyborów większościowych 29

Rozdział III. Sposób przeprowadzania wyborów w Rzeczpospolitej Polskiej 33
3.1. Organizacja i przebieg wyborów 33
3.1.1. Zarządzanie i termin wyborów 34
3.1.2. Podział na okręgi i obwody wyborcze 35
3.1.3. Organy przeprowadzające wybory 36
3.1.4. Spisy wyborców 38
3.1.5. Zgłoszenie kandydatów/list i rejestracja kandydatów/list 39
3.1.6. Głosowanie 40
3.1.7. Ustalenie wyników głosowania 40
3.1.8. Zweryfikowanie ważności wyborów 41
3.2. Kampania wyborcza jako istotny element wyborów 42

Rozdział IV. Ocena aktywności wyborczej wśród Polaków 47
4.1. Analiza frekwencji wyborczej – badanie, przedstawienie wyników 47
4.2. Wnioski i próba oceny frekwencji wyborczej Polaków 52

Zakończenie 59
Bibliografia 61
Akty prawne 63
Spis rysunków 63
Spis tabel 63

Wstęp

Rzeczpospolita Polska jest państwem demokratycznym, w którym głośno mówi się o potrzebie budowania społeczeństwa obywatelskiego. W społeczeństwie takim pożądana jest wszelka aktywność, zaś niemoc i stagnacja obywateli zawsze są dla państwa demokratycznego czymś niewskazanym. Samo pojęcie demokracja oznacza władzą ludu, społeczeństwa. Jest to ustrój, w którym uznaje się wolę większości obywateli i przyznaje się wszystkim obywatelom swobody i prawa polityczne, dlatego też wielce istotne jest, by uczestniczyć w życiu publicznym. Jedną z możliwych form takiej działalności jest udział w wyborach.

Wybory czyli elekcja to podstawowy mechanizm demokracji, gdzie obywatele wybierają spośród zgłoszonych kandydatów swoich przedstawicieli do organów władzy.

Zasady i sposób przeprowadzania elekcji oraz wszystkie inne kwestie związane z wyborami określa prawo wyborcze. Do zasadniczych źródeł prawa wyborczego zaliczamy Konstytucję zawierającą najważniejsze zasady wyborcze oraz kodeks wyborczy rozwijający te zasady w odniesieniu do poszczególnych elekcji. W miejscu tym wymienić również należy akty rangi podstawowej, a mianowicie rozporządzenia. W ostatnich latach gwałtowanie spadło zaufanie obywateli do polityków, polityki i instytucji demokratycznych. Można także zaobserwować zmniejszenie uczestnictwa społeczeństwa polskiego w wyborach.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie systemu wyborczego w Polsce próba wyjaśnienia dlaczego w Polsce jest tak niska frekwencja wyborcza oraz wskazanie przyczyn tego zjawiska. Punktem wyjścia do rozważań jest zdefiniowanie pojęcia prawa wyborczego i jego konstytucyjnych zasad.

Praca ta składa się z czterech rozdziałów. Jako narzędzia badawcze zostały wykorzystane analiza literaturowa i badawcza oraz obserwacja i ankieta.

Rozdział pierwszy zawiera zagadnienia ogólne. Przedstawiono w nim podstawowe pojęcie prawa wyborczego, ukazano funkcje i rodzaje wyborów, a także omówiono rolę wyborów w państwie demokratycznym.

Rozdział drugi poświęcony został charakterystyce konstytucyjnych zasad prawa wyborczego.

Rozdział trzeci prezentuje sposób przeprowadzania wyborów w Rzeczypospolitej Polskiej. W części tej dokonano również charakterystyki kampanii wyborczej i przedstawiono jej znaczenie w wyborach.

Rozdział czwarty obrazuje analizę frekwencji wyborczej. Poprzez przeprowadzenie badania ankietowego wśród znajomych chciałem poznać opinie Polaków na temat aktywności wyborczej. W analizie frekwencji wyborczej Polaków posłużę się również badaniami przeprowadzonymi poprzez Instytut Spraw Publicznych oraz Centrum Badania Opinii Społecznej. Badania prowadzone przez te organizacje na dużej grupie ankietowanych Polaków są nieocenione w analizowaniu badanego problemu.

W pracy wykorzystano literaturę z zakresu prawa konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, prawa wyborczego, marketingu politycznego oraz Internet.