Prawne aspekty pierwszego filaru Unii Europejskiej

Spis treści / plan pracy:

Wykaz skrótów….. 3
Wstęp …..4

Rozdział I. Geneza Unii Europejskiej 6

Rozdział II. Traktaty jako podstawa wspólnot
2.1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali …..10
2.2. Europejska Wspólnota Gospodarcza i Wspólnota Energii Atomowej …..12
2.3. Traktaty modyfikujące …..16
2.4. Wspólnoty Europejskie a Unia Europejska …..22
2.5. Trzy filary Unii Europejskiej – 'budowla’….. 23

Rozdział III. Źródła prawa wspólnotowego.

Rozdział IV. System instytucjonalny Wspólnot europejskich
4.1. Rada Europejska …..31
4.2. Rada Unii Europejskiej …..33
4.3. Komisja Europejska….. 36
4.4. Parlament Europejski …..37
4.5. Europejski Trybunał Sprawiedliwości …..39
4.6. Europejski Trybunał Obrachunkowy …..41
4.7. Organy pomocnicze …..42

Rozdział V. Wybrane płaszczyzny integracji europejskiej
5.1. Rynek wewnętrzny …..44
5.2. Unia celna….. 47
5.3. Unia gospodarcza i walutowa …..49
5.4. Polityka rolna …..51

Zakończenie …..53
Spis literatury…..56
Spis aktów prawnych …..59
Załączniki …..60

WSTĘP:

Praca jest prezentacją poszczególnych aspektów prawnych w I Filarze Unii Europejskiej, w którym główną rolę pełnią instytucje unii oraz prawo pierwotne i wtórne. Traktaty zarówno założycielskie jak i modyfikujące oraz prawo wtórne uporządkowane w sposób systematyczny, pozwalają na zobrazowanie procesu integracji także w kontekście historycznym i gospodarczym.
Wybór tematu, który zostanie opisany, nie jest przypadkowy. Za uzasadnieniem wyboru tego zagadnienia przemawiają argumenty: aktualności, ważności tematu, kierunku studiów, a także praktycznej przydatności. Istotnym czynnikiem inspirującym do analizy pierwszego filara jest również zwyczajny aspekt zainteresowania społecznego. „Dlaczego I Filar? Choćby dlatego, że posiada najobszerniejszy dorobek prawny, wielokrotnie reformowany, aczkolwiek aktualny do dziś. Ustanowienie struktury filarowej jest konsekwencją powołania do życia Unii Europejskiej, która zawiera elementy prawa europejskiego oraz międzynarodowego. Co za tym idzie jest nieodłącznym elementem w procesie integracji.

Celem pracy jest przedstawienie aspektów prawnych pierwszego filaru na podstawie podstaw prawnych, systemu instytucjonalnego i prawnego, który umożliwia ukazanie zmian jakie zaszły na przełomie kilkudziesięciu lat. Praca przedstawia również sprawy objęte zakresem przedmiotowym Wspólnot i Unii Europejskiej, oraz klasyfikacje aktów prawa pochodnego. Praca ma charakter opisowy. Opiera się na źródłach prawa wspólnotowego czyli Traktatach ustanawiających Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz Unię Europejską, oraz aktach prawa pochodnego, które odzwierciedlają prawne aspekty integracji. W pracy zostały wykorzystane również książki naukowe zawierające informacje o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i jej polityki, mechanizmie prawnym i wymiarze instytucjonalnym. Szczególnie pomocne książki wykorzystane w pracy okazały się : „Prawo Europejskie” – F. Emmerta i M. Morawieckiego, „Podstawy prawa Unii Europejskiej zarys wykładu” pod redakcja J. Galstera oraz „Unia Europejska organizacja i funkcjonowanie” pod redakcją M. Cini. Wykorzystano również aktualne artykuły ze stron internetowych, które obrazują teraźniejszy kształt Unii, a zwłaszcza w systemie instytucjonalnym i w zakresie prowadzenia polityk wspólnotowych.

Praca składa się z pięciu części.

W pierwszym wprowadzającym rozdziale zatytułowanym „Geneza Unii Europejskiej” przedstawiono historię integracji wraz z wyjaśnieniem tego pojęcia, w której dokonywano prób zjednoczenia Europy z uwzględnieniem okresu międzywojennego, co w konsekwencji doprowadziło do powstania Wspólnot Europejskich.

W drugiej części „Traktaty jako podstawa Wspólnot” opisano Traktaty założycielskie oraz modyfikujące. Poczynając od Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, a kończąc na traktacie lizbońskim. Przedstawiono zmiany jakie zaszły w sferze funkcjonowania Unii Europejskiej i Wspólnot w przeciągu lat. Zaprezentowano stosunek zachodzący pomiędzy Wspólnotami Europejskimi a Unią Europejską oraz model trzech filarów, zwracając szczególna uwagę na aspekty prawne występujące w I filarze.

Trzecia część z kolei charakteryzuje „Źródła prawa wspólnotowego” wchodzące w skład pierwszego filaru które zostały podzielone na prawo pierwotne i wtórne. Scharakteryzowano akty prawa wtórnego takie jak: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie i zalecenia.

W czwartej części „System instytucjonalny Wspólnot Europejskich” opisano system instytucjonalny Unii Europejskiej, w którego skład wchodzą Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Parlament Europejski, Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz organy pomocnicze. Wskazano podstawy prawne działania tych instytucji. Przedstawiono ich skład, scharakteryzowano kompetencje i omówiono pełnione przez nie funkcje oraz stosunki z innymi instytucjami.

W rozdziale piątym zaprezentowano „Wybrane płaszczyzny integracji europejskiej”. Ta część dotyczy zasad funkcjonowania rynku wewnętrznego, urzeczywistniania wspólnej polityki rolnej, oraz jej zasięg. Przedstawiono również znaczenie unii walutowej, która jest bardzo ważnym segmentem integracji. Zobrazowano unie celną, dzięki której w Państwach Członkowskich obowiązuje wspólna taryfa celna. Stan prawny pracy to 1 listopada 2009 roku.