Inicjatywy podejmowane na rzecz osób niepełnosprawnych w Polsce

SPIS TREŚCI:

Wstęp 3

Rozdział 1.Wprowadzenie do zagadnień niepełnosprawności
1.1. Rodzaje i konsekwencje niepełnosprawności 6
1.2. Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych 16
1.3. Postawy wobec niepełnosprawnych członków społeczeństwa 26

Rozdział 2. Integracja osób niepełnosprawnych
2.1. Rodzaje integracji 36
2.2. Edukacja specjalna 43
2.3. Zwalczanie barier środowiska fizycznego 50
2.4. Praca i rehabilitacja osób niepełnosprawnych 56

Rozdział 3. Inicjatywy podejmowane w Polsce na rzecz niepełnosprawnych
3.1. Rozmiary zjawiska niepełnosprawności 64
3.2. Działalność organizacji pozarządowych 66
3.2.1. Stowarzyszenia 70
3.2.2. Fundacje 77
3.3. Inicjatywy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych 85

Zakończenie 90
Bibliografia 92

WSTĘP

Najnowsze badania dowodzą, że Polska jest krajem o znaczącej i wciąż powiększającej się liczbie osób niepełnosprawnych. Z tego powodu zjawisko to jest coraz częściej zauważane i brane pod uwagę jako problem społeczny, który należy badać i opisywać. Między innymi dlatego, w ciągu ostatnich kilku lat nastąpiło wiele zmian w sytuacji osób niepełnosprawnych. Przełomem było uchwalenie 9 maja 1991 r. ustawy o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, znowelizowanej potem w roku 1997.

Zmieniona ustawa i powołany przez nią Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zmieniły zasadniczo sposób postrzegania zagadnienia, oraz uregulowały najważniejsze kwestie dotyczące większości sfer życia osób niepełnosprawnych. Początkiem nowych inicjatyw była także narastająca aktywność różnego rodzaju organizacji pozarządowych, takich jak stowarzyszenia i fundacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych.

W przedkładanej pracy skupiono się na charakterystyce osób niepełnosprawnych, analizując wpierw zagadnienia definicyjne, dotyczące zagadnienia, a następnie przedstawiono działania, zmierzające do szeroko pojętej integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Przedmiotem pracy jest zatem określenie sytuacji życiowej osób niepełnosprawnych i ich rodzin w Polsce, oraz miejsca, jakie zajmują oni wśród pełnosprawnych członków społeczności.

Głównym celem pracy było zgromadzenie możliwie całościowej wiedzy na temat warunków życia i problemów, na które napotykają osoby niepełnosprawne, oraz sposobów ich rozwiązywania. Cel ten ma charakter głównie poznawczy, ponieważ zmierza do uzyskania danych dotyczących społecznych i demograficznych uwarunkowań współistnienia osób niepełnosprawnych zarówno w środowisku społecznym, jak i rodzinnym. Z kolei jako cel bardziej praktyczny, można by wskazać próbę nakreślenia możliwych form pomocy, które są realizowane, i które można by naśladować.
Treść niniejszej pracy została ujęta w trzech rozdziałach. Zadaniem pierwszego rozdziału jest ogólne wprowadzenie do zagadnień niepełnosprawności oraz zapoznanie z podstawowymi pojęciami. Część ta jest szczególnie istotna, ponieważ nie ma powszechnej zgody, co do kluczowych kryteriów klasyfikacji. Rozróżniono w nim również rodzaje i konsekwencje, jakie niesie za sobą to zjawisko, oraz postawy, jakie może ono wywoływać. Uczyniono to z uwagi na to, że sytuacja życiowa osób niepełnosprawnych zależy w dużej mierze od nastawienia pełnosprawnej części społeczeństwa. W rozdziale pierwszym wymieniono także podmioty odpowiedzialne za działania w interesie osób niepełnosprawnych. Zarówno te, dla których jest to obowiązek, jak i te, które podejmują rozmaite działania z własnej woli.

Drugi rozdział obok rodzajów, przedstawia sytuacje i te sfery życia, w których dąży się do integracji osób niepełnosprawnych ze społeczeństwem. Jest to bardzo ważne, ponieważ integracja pozwala na osiągnięcie większej niezależności, pomaga nawiązywać nowe kontakty, zwiększając jednocześnie możliwe formy uczestnictwa w życiu społecznym. Rozważania zawarte w drugim rozdziale dotyczą także edukacji specjalnej, która ma coraz większy zasięg i staje się coraz bardziej powszechna. Omówiono tu również próby likwidacji barier środowiska fizycznego, które utrudniają osobom niepełnosprawnym przede wszystkim poruszanie się w przestrzeni, oraz specjalne uprawnienia pracowników niepełnosprawnych i ich pracodawców.

Ostatni rozdział pracy zawiera informacje o inicjatywach prowadzonych w Polsce na rzecz osób niepełnosprawnych. Trzecia, ostatnia część pracy opisuje bowiem wybrane organizacje, które działają dla osób niepełnosprawnych, oraz podejmowane przez nie głównie kampanie społeczne. Są to przede wszystkim fundacje i stowarzyszenia oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Rozdział ten ma tym samym charakter bardziej praktyczny, gdyż wskazuje nie tylko teoretyczne założenia, które należałoby wprowadzać w życie, ale przede wszystkim konkretne działania i inicjatywy, które już zaistniały i które można by kontynuować.

W pracy wykorzystano przede wszystkim studia literatury, zarówno przedmiotowej, jak i dotyczącej zagadnień prawnych, oraz publikacji zawierających najnowsze dane statystyczne charakteryzujące grupę osób niepełnosprawnych. Skorzystano również z informacji zawartych na stronach internetowych zarówno rządowych, jak i prywatnych; publikacji prasowych oraz aktów prawnych Rzeczypospolitej Polskiej.