Zastosowanie metod socjometrii w diagnozie środowiska klasowego

Liczba stron: 42

Nazwa Szkoły Wyższej: Akademia Pedagogiczna w Krakowie

Rodzaj pracy: licencjacka

Rok oddania: 2008

Zawartość pracy:

SPIS TREŚCI

WSTĘP…………………………………………..…….… 3
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA METOD SOCJOMETRYCZNYCH…………….. 6
2. ZASADY OPRACOWANIA BADAŃ SOCJOMETRYCZNYCH………… ………….………… 16
3. METODOLOGICZNE ZAŁOŻENIA BADAWCZE .. 21
4. BADANIE SOCJOMETRYCZNE – klasyczną techniką Moreno……………………………………………….….. 26
PODSUMOWANIE………………………………….……..36
Bibliografia………………………………………………….. 38
Załączniki……………………………………………….. 39

WSTĘP

Społeczne kontakty z rówieśnikami zjawiają się w życiu dziecka później niż z dorosłymi. Już w okresie przedszkolnym dziecko zaczyna brać aktywny udział w grupie, wykonuje polecenia, podporządkowuje się jej normom. W szkole ta sfera ulega rozszerzeniu i wzbogaceniu. W młodszym wieku szkolnym dziecko dąży do towarzystwa swoich rówieśników, zaczyna wypracowywać własną pozycje w zespole. Po skończeniu 9 lat jest zdolne do dobrowolnego akceptowania zasad i reguł, bierze udział w grach zespołowych.

Jednak dla dzieci w wieku szkolnym główną grupą społeczną jest rodzina, potem klasa szkolna oraz inne grupy rówieśnicze. Kontakt dziecka z klasą szkolną w znaczący sposób odbija się na jego rozwoju. Dzieci w młodszym wieku szkolnym bardzo silnie liczą się z opinią grupy i zależy im, by do jakieś grupy należeć i być akceptowanym przez jej członków.

Każdą grupę społeczną, np. klasę szkolną, drużynę harcerska, zespół korekcyjny cechuje pewne zróżnicowanie ze względu na pozycje, jakie zajmują w niej poszczególni członkowie. Wytworzone na bazie wzajemnych przyjaźni, sympatii, antypatii, wspólnych dążeń i zainteresowań stosunki nieformalne, niezwiązane bezpośrednio z zadaniami grupy odgrywają coraz większa rolę w życiu społecznym. W zależności od tego, jaką pozycję ma dziecko w grupie i jaki jest stosunek do niego dorosłych i rówieśników, kształtuje się obraz samego siebie, pozytywna lub negatywna samoocena. Poznanie, więc stosunków interpersonalnych jest ważnym etapem pracy wychowawczej. Wzajemne powiązania są wprawdzie stale oceniane na podstawie doraźnej i niesymetrycznej obserwacji życia danej grupy, jednakże sądy te nie są ocenami w pełni zasadnymi.

Klasa szkolna stanowi formalnie zorganizowaną grupę społeczną. Jest również grupą nieformalną. Często można wyodrębnić charakterystyczne pozycje indywidualne (przywódca, outsider) oraz podgrupy. Występowanie podgrup w zespole tak dużym i zróżnicowanym jak klasa szkolna jest zjawiskiem naturalnym. Nieobojętne jest jednak, czy zwalczają się i rywalizują między sobą, czy też akceptują swoje istnienie i współpracują.

Wybór tematu tejże pracy związany jest z moim zainteresowaniem stosunkami interpersonalnymi panującymi w jednej z klas Zespołu Szkół – Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Lipnicy Wielkiej (którą sam kiedyś ukończyłem). Wybrałem klasę, o której dowiedziałem się z rozmów, z pracującym tam pedagogiem szkolnym, że jest to klasa dość niezgrana. Postanowiłem przeprowadzić w niej badania socjometryczne.

Dlaczego wybrałam tę metodę badań? Ponieważ metoda ta diagnozuje grupę jako całość, wskazuje na aktualny charakter procesów grupowych. Zebrane w ten sposób informacje na temat struktury społecznej klasy, pozycji poszczególnych uczniów, ich wzajemnych relacji, pomagają nauczycielowi w zorganizowaniu indywidualnej pomocy uczniom. Wychowawca może wówczas zaplanować działania włączające ucznia do zadań, które dadzą mu szansę nawiązania bliższego kontaktu z innymi osobami lub z konkretnym uczniem, o którym wiemy (na podstawie wyników badań), że ma również podobne problemy albo darzy go sympatią bez wzajemności.

Badania socjometryczne stosuje się najczęściej w celu uzyskania następujących danych:

• identyfikacji osób wymagających specjalnych zabiegów wychowawczych,
• identyfikacji osób szczególnie atrakcyjnych dla części członków grupy (przywódcy klik),
• identyfikacji osób izolowanych,
• diagnozy wewnętrznej struktury grupy jako całości.

O dużej popularności tej techniki w badaniu stosunków interpersonalnych danej grupy zadecydowała zapewne możliwość prowadzenia badań zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, w grupach małych a także dużych, wśród grup reprezentujących różne granice wiekowe oraz stosunkowo krótki okres badania. Dzięki badaniom przeprowadzonym tą techniką badacz uzyskuje orientację w strukturze grupy.