Wspomaganie rozwoju dzieci autystycznych w przedszkolu integracyjnym

Liczba stron: 165

Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Śląski w Katowicach

Rodzaj pracy: magisterska

Rok oddania: 2012

Zawartość pracy:

Spis treści

Wstęp 4

1 Autyzm – analiza teoretyczna 6
1.1 Autyzm – wyjaśnienie i geneza pojęcia 6
1.2 Diagnozowanie autyzmu 9
1.3 Częstość występowania autyzmu 12

2 Koncepcje dotyczące przyczyn autyzmu 14
2.1 Podłoże psychogenne 14
2.2 Poglądy psychoanalityczne 16
2.3 Koncepcje etologiczne 18
2.4 Przyczyny biologiczne 19

3 Charakterystyka rozwoju dziecka autystycznego 23
3.1 Rozwój społeczny 23
3.2 Komunikacja 26
3.3 Rozwój poznawczy 28
3.4 Sztywne, obsesyjne zachowanie oraz inne charakterystyczne cechy zachowania dziecka autystycznego 30
3.5 Spostrzeganie 32

4 Organizacja procesu wychowania i nauczania dzieci autystycznych w przedszkolu integracyjnym 38

5 Metodologia badań własnych 51
5.1 Przedmiot i cele badań 52
5.2 Problemy badawcze 53
5.3 Metody, techniki i narzędzia badawcze 55
5.4 Charakterystyka terenu badań 61
5.5 Charakterystyka grupy badawczej 62
5.6 Organizacja i przebieg badań. Harmonogram prowadzonych prac 63

6 Wspomaganie rozwoju dzieci autystycznych w Miejskim Przedszkolu z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 w Lędzinach 65
6.1 Funkcjonowanie dzieci autystycznych w grupie integracyjnej 65
6.2 Wspomaganie rozwoju dzieci autystycznych w grupie specjalnej 69
6.3 Wyposażenie przedszkola integracyjnego na rzecz wspomagania dzieci autystycznych 72
6.4 Terapie wspomagające rozwój dzieci z autyzmem 87
6.5 Funkcjonowanie dzieci autystycznych w przedszkolu integracyjnym – egzemplifikacja przypadków 100

Zakończenie i wnioski 126
Bibliografia 128
Spis tabel 132
Spis rysunków 132
Aneks 134

Wstęp

Fizycznie bliskie, a jednak odległe, żyjące we własnym świecie, do którego nie mamy dostępu. Takie jest właśnie dziecko autystyczne. „Ignoruje, odrzuca kontakt, nie słucha, nie porozmawia, nie pozwoli się dotknąć. Nawet nie spojrzy na innego człowieka. Sprawia wrażenie, jakby jedyną przyjemność i nagrodę dawało mu ciągłe powtarzanie groteskowego, często autodestrukcyjnego zachowania. Woli rzeczy od ludzi. Jest samotne, zamknięte w sobie. Jest wśród nas obce. […] Jest dziwne i niepojęte”.

Jednak wspomniana inność czy odmienność powinna, a wręcz musi być tolerowana i akceptowana przez społeczeństwo. Ważne jest, aby zrozumieć, że nie każde dziecko rozwija się prawidłowo, a te które wykazują pewne zaburzenia potrzebują przede wszystkim pomocy, jakiej powinno udzielić im społeczeństwo. Takiego wsparcia i szansy oczekuje dziecko autystyczne, którego deficyty rozwojowe nie pozwalają na normalne funkcjonowanie. Istotną rolę w procesie wspomagania jego rozwoju powinny odgrywać zatem placówki przedszkolne, szkolne, stowarzyszenia czy fundacje, których celem byłoby zredukowanie i zminimalizowanie symptomów autyzmu. Za kluczowe powinno się uważać nie tylko zmniejszenie jego zaburzeń, ale także otoczenie go opieką i troską, która sprawi, że będzie czuło się bezpieczniej i swobodniej w obcym dla niego świecie.

Wspomaganie rozwoju dziecka autystycznego to problem niezwykle ważny i istotny. Analiza literatury pozwala stwierdzić, że zainteresowanie tym zagadnieniem zaznacza się od dawna. Problem ten porusza także wielu współczesnych autorów, którzy w swoich dziełach opisują metody i formy pomocy dzieciom o profilu autystycznym. Wskazują terapie dające ich zdaniem najlepsze efekty oraz opisują możliwie jak najdokładniej ich przebieg. Jednak brakuje w ich pracach opisu organizacji przebiegu wychowania i nauczania dzieci z autyzmem w placówkach przedszkolnych czy szkolnych. Ten brak sprawił, że postanowiłam bliżej przyjrzeć się temu zagadnieniu i jako temat swojej pracy licencjackiej wybrać właśnie proces wspomagania rozwoju dzieci autystycznych w przedszkolu integracyjnym. Innym powodem dokonania tegoż wyboru, obok wielkiego zainteresowania tematyką autyzmu jest obecność dziecka z autyzmem w mojej rodzinie – jestem ciocią siedmioletniej Magdy, która uczęszcza do przedszkola, w którym prowadziłam badania. Codzienne przyglądanie się jej postępom jakie czyni dzięki możliwości korzystania z terapii oraz wszelkich środków dydaktycznych będących wyposażeniem placówki sprawiły, że postanowiłam szczegółowo opisać w swojej pracy proces wspomagania rozwoju dzieci autystycznych w Miejskim Przedszkolu z Oddziałami Integracyjnymi nr 2 w Lędzinach.

Praca składa się z sześciu rozdziałów, które obejmują całość poruszanego problemu.

W pierwszym przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące terminów kluczowych niniejszej pracy. Szczegółowo wyjaśniono pojęcie i genezę autyzmu, opisano proces diagnozowania autyzmu oraz wskazano częstotliwość występowania tego zaburzenia. W drugim opisano pokrótce koncepcje dotyczące przyczyn autyzmu. W kolejnym dokładnie scharakteryzowano rozwój dziecka autystycznego pod kątem sfery społecznej, poznawczej i fizycznej. Dokonano także opisu stereotypowych zachowań dzieci autystycznych oraz innych zaburzeń jakimi się cechują.

Następny rozdział poświecono przedstawieniu organizacji procesu wychowania i nauczania dzieci autystycznych w przedszkolu integracyjnym. W rozdziale piątym z kolei zajęto się głębszym uzasadnieniem podjętych badań, opisano ich przedmiot, cele oraz problemy. Dokonano także prezentacji metod, technik i narzędzi badawczych, które wykorzystano, aby zebrać potrzebne dane. Dokładnie scharakteryzowano również teren badań oraz grupę badawczą.

Natomiast w rozdziale szóstym poświęconym prowadzonym badaniom przedstawiono funkcjonowanie dzieci autystycznych w grupie integracyjnej i specjalnej. Dokonano także opisu wyposażenia przedszkola na rzecz wspomagania dzieci z autyzmem oraz terapii prowadzonych przez placówkę.