Walory wychowawcze prozy Marii Konopnickiej

Spis treści

Wstęp 3
Rozdział I
Maria Konopnicka (1842 1910). Szkic biograficzny 6
Rozdział II
Metodologia badań własnych 14
1 Uwagi wstępne. Określenie pojęć: metodologia, badania naukowe 14
2 Przedmiot i cel badań 16
3 Problemy i hipotezy badawcze 18
4 Metody, techniki i narzędzia badawcze 20
5 Opis terenu badań 24
Rozdział III
Twórczość nowelistyczna Marii Konopnickiej wartości wychowawcze 25
1 Konopnicka dzieciom 31
2 Miłość do Ojczyzny 42
3 Niesprawiedliwość społeczna i los prostego człowieka 50
Zakończenie 56
Bibliografia 58

WSTĘP

Nasze pokolenie ma swego wieszcza w osobie Marii Konopnickiej 1 słów tych nie wahał się użyć Stefan Żeromski, oceniając twórczość poetycką jednej z najwybitniejszych poetek epoki pozytywizmu.

W cieniu wielu pochwalnych hymnów na temat wierszy, powstały utwory niedoceniane w ówczesnej literaturze, z powodu nieznajomości gatunku, do jakiego należały.

Do napisania tej pracy skłoniło mnie zainteresowanie twórczością Marii Konopnickiej, która była jedną z prekursorek noweli w literaturze polskiej. W dziale pisarstwa małej formy zaliczana jest do klasyki literatury polskiej. Najbardziej jaskrawo przedstawiała w tamtym okresie obrazy złej sytuacji ludności polskiej wsi i nędzę środowiska robotniczego miast. Utwory autorki Naszej szkapy są oskarżeniem klas wyższych, które pozostawały obojętne wobec niedoli społeczeństwa, oskarżały także zaborców za gnębienie polskiego ludu. Miłosierdzie gminy, Dym, Mendel Gdański, czy Z 1835 roku czytało wiele pokoleń różnych narodowości i czyta nadal, ze względu na aktualność problemów zawartych w tych utworach. Szczególnie poleca się zapoznawanie z nimi młodemu pokoleniu, gdyż występuje w nich wiele wartości wychowawczych, pobudzających wrażliwość bardzo potrzebną. Celem niniejszej pracy jest wyodrębnienie owych wartości w utworach małej formy.
W pierwszym rozdziale pracy przedstawiona jest krótka biografia pisarki jej życie oraz zarys twórczości.

Rozdział drugi zatytułowany Metodologia badań własnych obejmuje zdefiniowanie pojęć: metodologia, badania naukowe, przedmiot, cel badań, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki i narzędzia badawcze oraz opisany został teren badań. Szczególnie pomocne przy pisaniu tego rozdziału okazały się opracowania Tadeusza Pilcha, Józefa Półturzyckiego, Władysława Zaczyńskiego, Wincentego Okonia oraz innych autorów, których nazwiska i tytuły prac zamieściłam w bibliografii. Rozdział trzeci przedstawia genezę noweli w literaturze polskiej, znaczenie utworów w rozwoju tego gatunku. Dokonałam również analizy nowel Marii Konopnickiej pod względem występowania w nich wartości wychowawczych. W podrozdziale pierwszym ukazałam rolę pisarki w twórczości dla dzieci, natomiast w drugim i trzecim opisana została miłość do Ojczyzny oraz niesprawiedliwość społeczna. Przy pisaniu tej pracy korzystałam z wielu opracowań, które wymienione są w bibliografii, i dotyczą życia i twórczości Marii Konopnickiej.

Szczególnie pomocne okazały się książki Moniki Warneńskiej i Aliny Brodzkiej, które umożliwiły mi ukazanie wizerunku postaci autorki Roty. Natomiast szkice historyczno literackie, wspomnienia oraz materiały biograficzne i prace monograficzne o Marii Konopnickiej pozwoliły mi dokonać podsumowania twórczości pisarki. Opracowania te dokładnie przedstawiają stosunek czytelników innych narodowości do utworów Konopnickiej. Podstawowymi utworami, na których oparta jest ta praca są jednak utwory Marii Konopnickiej nowele. Starałam się na ich podstawie dokonać analizy pod względem występowania w nich wartości wychowawczych.

Książki o Marii Konopnickiej, autorstwa Aliny Brodzkiej, Marii Szypowskiej i Moniki Warneńskiej, chwalą twórczość pisarki na każdym polu, szczególnie utwory o tematyce związanej z walką proletariatu. Zadziwiająca jest również ocena wydarzeń w noweli pt. Banasiowa, gdzie według A. Brodzkiej główne problemy i nieszczęścia bohaterki powstały dzięki nieludzkim prawom burżuazyjnych rządów caratu, a w rzeczywistości kobieta ta cierpi z powodu odrzucenia przez rodzinę. Była to więc ludzka rzecz a została zinterpretowana jako sprawa polityczna niezgodna ze stanowiskiem autorki.

¦wiadoma jestem, że przedstawiona przeze mnie praca i zawarte w niej badania są niepełne i wymagają pogłębionych analiz.

Żywię również nadzieję, że chociaż w niewielkim stopniu przyczynię się do popularyzowania Marii Konopnickiej.