Turcja w Unii Europejskiej Spór o kształt i tożsamość Zjednoczonej Europy

SPIS TREŚCI

WSTĘP
ROZDZIAŁ I. ISLAM A EUROPA. HISTORIA STOSUNKÓW CHRZEŚCIJAŃSKO-MUZUŁMAŃSKICH
1.1.Krótka historia islamu
1.2.Obecność muzułmanów w Europie. Przyczyny współczesnej ekspansji islamu
1.3. Bariery społeczne, polityczne i kulturowe dialogu Islamsko Chrześcijańskiego
ROZDZIAŁ II. DROGA TURCJI DO EUROPY. KONTEKST HISTORYCZNY I WSPÓŁCZESNY
2.1. Turecka droga do Unii Europejskiej rys historyczny
2.2. Stosunki Unii Europejskiej z Turcją spojrzenie współczesne
2.3. Turcja most między Europą a światem muzułmańskim
2.4. Negocjacje akcesyjne argumenty i kontrargumenty
ROZDZIAŁ III. METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ
3.1. Problematyka badań
3.2. Podstawa źródłowa. Uzasadnienie wyboru czasopisma
3.3. Hipotezy badawcze
3.4. Aparat pojęciowy
3.5. Analiza treści jako technika badawcza
3.6. Jednostki analizy
ROZDZIAŁ IV. KONTROWERSJE WOKÓŁ CZŁONKOSTWA TURCJI W UNII EUROPEJSKIEJ.ANALIZA DYSKURSU PRASOWEGO
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
WYKAZ CYTOWANYCH ŹRÓDEŁ
SPIS WYKRESÓW
SPIS MAP

WSTĘP

Prezentowana praca stanowi próbę zrekonstruowania wielu różnych stanowisk i opinii dotyczących obecnej i przyszłej sytuacji Turcji w Europie i Unii Europejskiej. Opinie, stanowiska i komentarze, które prezentuję w rozdziale empirycznym zaczerpnęłam z 15 artykułów, jakie ukazały się na łamach tygodnika Newsweek na przestrzeni trzech lat, między 21.07.2002 a 31.10.2005. Debata turecka stanowiła wówczas część szerszej debaty publicznej, jaka toczyła się w Polsce o Unii i o Europie w ogóle. Był to, bowiem czas tuż przed i po akcesji naszego kraju do Unii, który sprzyjał tego typu refleksji. Gazety codzienne, czasopisma oraz inne media publikowały wtedy i publikują nadal wiele różnych wypowiedzi znanych polityków, socjologów, filozofów na temat ewentualnego członkostwa Turcji w Unii.

Badania, które przeprowadziłam, miały na celu poznanie argumentów za i przeciw przyjęciu Turcji do grona państw Unii Europejskiej. Analizując toczącą się na łamach Newsweeka dyskusję szukałam odpowiedzi na następujące pytania: Jak jest odbierana Turcja przez obywateli Unii Europejskiej? Czy w opiniach cytowanych w prasie przystąpienie Turcji do Unii wzmocni bezpieczeństwo regionu? Co w gronie ekspertów sądzi się o możliwości wzajemnego zrozumienia kultur europejskiej i muzułmańskiej? A także, co sama Turcja sądzi na temat możliwości akcesji? oraz czy mieszkańcy Turcji uważają demokrację za system, który może działać w ich kręgu kulturowym? Udzielenie odpowiedzi przynajmniej na część z tych pytań pozwoli nie tylko pokazać jak Turcję i jej członkostwo w Unii przedstawiają redaktorzy Newsweeka, ale również lepiej zrozumieć sytuację, z jaką obecnie boryka się Europa i Świat.

Idea przystąpienia Turcji do Unii Europejskiej budzi sprzeczne reakcje. Spotyka się z aprobatą, ale i ostrym sprzeciwem. Turcja zajmuje szczególną pozycję geopolityczną. Przystąpienie jej do Unii Europejskiej byłoby niewątpliwie impulsem dla unijnej polityki zagranicznej na obszarach o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa Europy. Poza tym wielkie państwo muzułmańskie, jakim jest Turcja mogłoby odegrać istotną rolę w rozwoju stosunków Zachodu ze światem islamskim. Akces Turcji do Unii pozwoliłby także na zwiększenie znaczenia Wspólnoty w konflikcie bliskowschodnim. Nie ulega też wątpliwości, iż wkład Turcji do poszerzonej Europy byłby niezwykle cenny w tak delikatnych i istotnych kwestiach, jakimi są stosunki międzynarodowe, polityka zewnętrzna oraz wspólne bezpieczeństwo. Ten wkład mógłby znacząco przyczynić się do międzykulturowego porozumienia, zażegnać historyczne konflikty, promować pokój.

Jednakże prawdą jest także, że istnieją przeszkody i negatywne aspekty tej sytuacji, których nie można pominąć. Wstąpienie Turcji do Unii Europejskiej zachwiałoby równowagą w procesie integracji. Turcja to kraj, który potrzebuje przede wszystkim długotrwałej pomocy finansowej. Ponadto szczególny niepokój wprowadza kwestia religii i tradycji kulturowej, tak odmiennej od tej istniejącej w obecnych krajach Unii Europejskiej. Z drugiej jednak strony nie należy zapominać, także o tym, że mamy dzisiaj w Europie kilka milionów osób praktykujących islam i będących głęboko zakorzenionych w tej tradycji kulturowej. Pamiętać należy także, że zamknięcie drogi do negocjacji Turcji mogłoby być krokiem niekorzystnym i dosyć ryzykownym. Mógłby on zahamować reformy zapoczątkowane w tym kraju i nasilić radykalny islam. A to z kolei zamykałoby drogę do bardziej cywilizowanego i godnego życia obywatelom tureckim.

Zapoczątkowane reformy przez Turcję winny być bezspornie kontynuowane, natomiast zamknięcie drogi do negocjacji z pewnością spowolniłoby reformy, a lista zarzutów wobec Ankary o nieprzestrzeganie praw człowieka mogłaby pozostać niezmieniona przez kolejne dziesiątki lat. Inspiracją do napisania tej pracy były artykuły opublikowane w ciągu ostatnich trzech lat w Newsweeku, podnoszące problem przyszłego członkostwa Turcji w Unii Europejskiej. Analizę zawartości tych artykułów poprzedzają dwa rozdziały teoretyczno-literaturowe.

W rozdziale pierwszym przedstawiam ogólną charakterystykę religii islamskiej próbując wprowadzić czytelnika w zawiłości samej religii i jej wyznawców. Staram się wytłumaczyć w nim obecność muzułmanów na terenach europejskich oraz przyczyny współczesnej ekspansji tej religii. Pragnę także pokazać różnice między kulturą chrześcijańską a muzułmańską, oraz zastanowić się nad barierami społecznymi, kulturowymi i politycznymi utrudniającymi dialog religijny.

W rozdziale drugim przybliżam pokrótce drogę Turcji do Unii Europejskiej, opisuję zaawansowanie rozmów negocjacyjnych oraz omawiam argumenty formułowane przez zwolenników jak i przeciwników owego członkostwa.

W kolejnym, trzecim rozdziale zatytułowanym Metoda badawcza, opisuję wybrane czasopismo, zastosowaną metodę badawczą, formułuję pytania problemowe oraz przedstawiam skonstruowany przeze mnie klucz kategoryzacyjny. Ponadto uzasadniam dobór jednostki analizy.

Rozdział czwarty zawiera analizę treści wybranych do analizy artykułów zawartych w tygodnikach Newsweek. W zakończeniu podsumowuję uzyskane wyniki, przedstawiam wnioski z przeprowadzonych analiz, które są odpowiedziami na pytania problemowe, a także zastanawiam się nad możliwymi scenariuszami dalszych wydarzeń: Europy z Turcją i Europy bez Turcji.

Liczba stron 67
Nazwa Szkoły Wyższej Wyższa Szkoła Biznesu – Dąbrowa Górnicza
Rodzaj pracy magisterska
Rok oddania 2006