Rola grup Al-Anon w udzielaniu pomocy osobom współuzależnionym

Liczba stron: 61

Nazwa Szkoły Wyższej: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Lesznie

Rodzaj pracy: licencjacka

Rok oddania: 2005

Zawartość pracy:

SPIS TREŚCI

Wstęp 5
ROZDZIAŁ I. WSPÓŁUZALEŻNIENIE A ZABURZENIA W FUNKCJONOWANIU SPOŁECZNYM 9
1. Współuzależnienie – rozważania terminologiczne i interpretacyjne 9
2. Zachowania osób współuzależnionych 15
3. Współuzależnienie – pierwsze kroki ku samookreśleniu 19
3.1 Opiekuńczość 19
3.2. Poczucie niskiej wartości 20
3.3. Tłumienie 22
3.4. Obsesje 22
3.5. Kontrolowanie 23
3.6. Zaprzeczanie 23
3.7. Uzależnienie 24
3.8. Trudności w porozumiewaniu się 25
3.9. Rozmyte granice tolerancji 26
3.10. Brak zaufania 26
3.11. Złość 27
3.12. Problemy seksualne 27
3.13. Problemy 28
3.14. Rozwijanie się współuzależnienia 28

ROZDZIAŁ II AL – ANON – PODSTAWY FUNKCJONOWANIA 29
1. Historia ruchu 29
2. Założenia programowe 32

ROZDZIAŁ III POMOC OSOBOM WSPÓŁUZALEŻNIONY 37
1. Profilaktyka 37
2. Terapia 44

ZAKOŃCZENIE 57
BIBLIOGRAFIA 59

WSTĘP

W ramach projektu badawczego prowadzonego wspólnie przez EUROCARE i związek Stowarzyszeń na Rzecz Rodziny w Unii Europejskiej opracowano raport dotyczący problemów alkoholowych w rodzinie. Szacunkowe dane statystyczne opublikowane w tym, że raporcie są alarmujące. Z ostrożnych obliczeń wynika, ze 14% mężczyzn i 4% kobiet, czyli 42 miliony obywateli państw należących do Unii przyznaje się do nadużywania alkoholu lub choroby alkoholowej. Zakładając, ze każdy z nich ma bezpośredni wpływ na życie przynajmniej jednej osoby niepijącej, należy uznać, że 84 miliony mieszkańców Europy Zachodniej to alkoholicy i osoby współuzależnione. Ponadto przyjmuje się, ze w rodzinach dotkniętych problemem alkoholowym wychowuje się 4,5 miliona dzieci, przy czym najnowsze dane sugerują ze rzeczywista liczba może okazać się znacznie większa i sięgnie nawet 7,7 miliona.

Destrukcyjne skutki alkoholizmu dotykają również szerokich kręgów społeczeństwa państw Europy Wschodniej, a zwłaszcza krajów ubiegających się o członkostwo w Unii, w tym Polski. Państwa tego obszaru wyróżniają się wysokimi wskaźnikami spożycia alkoholu w przeliczeniu na jednego mieszkańca, co oznacza, ze wraz z przyjęciem ich do Unii, liczba jej obywateli dotkniętych problemem alkoholowym znacznie wzrośnie. Z raportu wynika. jasno, że alkoholizm jest chorobą, która niszczy nie tylko życie osoby uzależnionej, ale również jej krewnych. Alkoholik nie jest w stanie lub nie chce uczestniczyć w życiu rodzinnym. Z kolei jego bliscy z obawy przed pijackimi ekscesami w miejscach publicznych lub w gronie znajomych unikają wszelkich kontaktów towarzyskich, wspólnych spotkań, wyjazdów etc. Zachowanie alkoholika jest, bowiem nieprzewidywalne i z reguły naraża członków rodziny na kłopoty oraz przykrości, a ponadto budzi w nich poczucie wstydu i zażenowania.

Generalnie rodzina stara się ukryć swój problem przed sąsiadami, znajomymi, współpracownikami. W ten sposób dochodzi do zawiązania swoistej zmowy milczenia, zaś ujawnienie rodzinnej tajemnicy jest traktowane jako brak lojalności i zdrada. Taka sytuacja prowadzi do stałego pogłębiania się społecznej izolacji rodziny. Nie zmieniają tego, nawet mniej lub bardziej udane próby angażowania się poszczególnych jej członków w sprawy społeczności lokalnej czy tez nawiązywania kontaktów w miejscu pracy lub nauki, gdyż wszelkie tego typu relacje kształtują się w całkowitym oderwaniu od kontekstu życia rodzinnego.

Kolejnym problemem, jakiego doświadcza rodzina alkoholika, jest ciągły brak pieniędzy, co z jednej strony wynika z obciążenia budżetu domowego dużymi wydatkami na alkohol, z drugiej zaś z faktu, ze w pewnej fazie choroby alkoholik traci umiejętność efektywnej pracy i jest zagrożony bezrobociem. Zmniejszenie dochodu rodziny lub jego brak w przypadku utraty pracy powoduje deprywacją podstawowych potrzeb rodziny i drastyczny spadek poziomu oraz jakości życia wszystkich jej członków.

Niejednokrotnie ich udziałem stają się doświadczenia pozostawiające po sobie urazy. Są to sytuacje, które wiążą się z zagrożeniem fizycznym lub zagrożeniem możliwości zaspokojenia potrzeb psychologicznych np. kochania i bycia kochanym, bliskości z innymi ludźmi, bycia akceptowanym. Urazem jest przeżycie niezaspokojenia podstawowych potrzeb fizjologicznych. Trwale ślady pozostawia przeżycie odrzucenia emocjonalnego, a także zetknięcie się z lekceważeniem, brakiem szacunku, przemocą i bezsilnością. Rodzina w naturalny sposób usiłuje zrozumieć to, co jej się przydarza. Dotyczy to głównie doświadczeń bolesnych i trudnych. Zagrożenie nie pozwala lekceważyć takich wydarzeń. Niepowodzenie w poradzeniu sobie z bolesnym przeżyciem oznacza, ze trudno zrozumieć to, co się zdarzyło. W przyjętym wyjaśnieniu następuje uogólnienia zagrożenia na liczne aspekty rzeczywistości np. ,,Nikt mnie nie rozumie.”, ,,Każdy chce mnie zranić.”, ,,Wszyscy się ze mnie śmieją.”, ,,Jestem do niczego.”.

W rezultacie zaburzeń zostają ślady poznawcze, którym odpowiadają określone zachowania oraz zaburzenia emocjonalne. Ponieważ wzajemne relacje między członkami rodziny ulegają trwałym zakłóceniom, jest rzeczą niemożliwą, aby ewentualna korekta tych zachowań została dokonana siłami samej tylko rodziny. Uzyskanie wsparcia z zewnątrz ukierunkowanego na naruszenie patologicznej sytuacji jest, więc rzeczą wielce pożądaną. Chociaż w wielu krajach istnieją ośrodki, które oferując pomoc i terapie dla członków rodzin alkoholowych, to jednak zakres tych usług jest bardzo wąski i w efekcie nadal wiele osób pozbawionych jest dostępu do jakiejkolwiek formy pomocy szansą dla tych rodzin stwarza ciągle rozwijający się, posiadający własną autonomię ruch samopomocowy grup AA, Al-Anon i Al-Ateen.

Dotąd jednak nie przeprowadzono pogłębionych badań empirycznych nad rolą tego ruchu i jego wpływem na funkcjonowanie i sytuacją rodziny. Alkohol, bowiem jest przyczyną wielu problemów społecznych i rodzinnych, takich jak przemoc domowa, rozpad rodziny, rozwody, zaburzenia zachowań u dzieci, agresja. Negatywne skutki alkoholizmu to nie tylko osobiste dramaty członków rodzin alkoholowych, ale również zagrożenie dla ogółu społeczeństwa, w tym dla procesu wychowawczo – dydaktycznego realizowanego przez nas pedagogów w placówkach oświatowo – wychowawczych.

W niniejszej pracy skoncentrowałam się na zagadnieniu współuzależnienia od alkoholu i możliwościach jego terapii w ramach uczestnictwa w grupach samopomocowych Al-Anon. Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich zawarłam rozdziały wyjaśniające terminologię współuzależnienia oraz materiał dotyczący dotychczasowych osiągnięć nauki i praktyki w zakresie rozpatrywanego tematu, oraz rozdział przybliżający zasady funkcjonowania ruchu Al-Anon, jego historię, tradycje i koncepcje.

Dzisiaj, kiedy Polska jest pełnoprawnym członkiem w Unii Europejskiej skuteczność państwa w rozwiązywaniu problemów alkoholowych, a zwłaszcza działania ukierunkowane na profilaktyką uzależnieni są dla nas Polaków niezmiernie ważne. Wybór tematu niniejszej pracy nie jest więc dla mnie przypadkowy. Uważam, iż reprezentując tak szczególną grupę jestem odpowiedzialna za podejmowanie działań, które służyłyby zawiązywaniu współpracy i tworzeniu sieci organizacji zajmujących się zbieraniem informacji, prowadzeniem działań pomocowych i poradnictwem dla rodzin z problemem alkoholowym