Rola Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji rolnictwa w Realizacji dopłat bezpośrednich na przykładzie biura powiatowego w Nowym Sączu

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP 4
2. CEL, ZAKRES ORAZ METODYKA PRACY 6
3. PROCES PRZYGOTOWANIA POLSKI DO INTEGRACJI W OBSZARZE „ROLNICTWO” 8
3.1. PRZYGOTOWANIE DO CZŁONKOSTWA W OBSZARZE „ROLNICTWO” 8
3.2. PRZEDAKCESYJNA POMOC FINANSOWA UNII EUROPEJSKIEJ DLA POLSKI 10
3.3. WSPARCIE FINANSOWE ROLNICTWA POLSKIEGO PO AKCESJI 13
3.4. DOSTOSOWANIA INSTYTUCJONALNE I SYSTEMOWE 15
3.5. ARIMR JAKO AGENCJA PŁATNICZA 17
4. AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA W KONTEKŚCIE WEJŚCIA DO UE 20
4.1. EWOLUCJA DZIAŁALNOŚCI ARIMR W LATACH 1994-2004 20
4.2. ZAKRES POMOCY UDZIELANEJ PRZEZ ARIMR PRZED I PO AKCESJI 21
4.3. STRUKTURA ORGANIZACYJNA 24
4.3.1. Centrala ARiMR 25
4.3.2. Odziały Regionalne 28
4.3.3. Oddziały Terenowe 30
4.4. ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA I KONTROLI 31
4.5. SYSTEM IDENTYFIKACJI I REJESTRACJI ZWIERZĄT (IRZ) 36
4.6. PROCES TWORZENIA ZSZIK W POLSCE 39
5. PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE 41
5.1. PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE DO REFORMY W LUKSEMBURGU. 41
5.1.1. System standardowy 41
5.1.2. System uproszczony płatności 47
5.1.3. Modulacja 47
5.2. NOWY SYSTEM DOPŁAT BEZPOŚREDNICH W UE 48
6. PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNIE W POLSCE 51
6.1. UPROSZCZONY SYSTEM PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH W POLSCE 51
6.2. KONTROLA 56
6.3. SANKCJE 58
7. CHARAKTERYSTYKA ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH W POWIECIE NOWOSĄDECKIM 60
7.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU NOWOSĄDECKIEGO 60
7.2. WARUNKI PRZYRODNICZE 62
7.3. UŻYTKOWANIE I JAKOŚĆ GRUNTÓW 62
7.4. ZASOBY SIŁY ROBOCZEJ 66
7.5. SYTUACJA SPOŁECZNO – GOSPODARCZA 68
7.6. PRODUKCJA ROLNICZA 70
8. ARIMR W PROCESIE WDRAŻANIA PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH W POWIECIE NOWOSĄDECKIM 73
8.1. POCZĄTKI FUNKCJONOWANIE BIURA POWIATOWEGO W NOWYM SĄCZU. 73
8.2. DZIAŁANIA INFORMACYJNE 76
8.3. ANALIZA MATERIAŁÓW 79
9. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 84
BIBLIOGRAFIA 86
WYKRESY 89
TABELE 89
SCHEMATY 90

1. Wstęp

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest jedną z trzech, obok Agencji Rynku Rolnego oraz Agencji Nieruchomości Rolnych agencji rządowych utworzonych dla realizacji polityki rolnej państwa.

ARiMR została powołana w 1994 w celu łagodzenia skutków transformacji systemowej. Przejście od systemu centralnego planowania do systemu rynkowego spowodowało pojawienie się problemu zadłużenia gospodarstw rolnych oraz przedsiębiorstw przetwórstwa rolno – spożywczego. Instrumentami pomocowymi, którymi dysponowała wówczas Agencja były liczne preferencyjne linie kredytowe, dopłaty do oprocentowania oraz gwarancje kredytowe dla rolników i przetwórców.

Pod koniec lat 90-tych Agencja rozszerzyła działalność w kierunku instrumentów wspierających inwestycje związane z tworzeniem miejsc pracy na obszarach wiejskich, rozwojem małej przedsiębiorczości oraz edukacje na obszarach wiejskich.

Przełom wieków oznaczał dla Agencji nowe wyzwania. Polska jako kraj dostosowujący się do wymogów członkostwa w Unii Europejskiej uzyskała możliwość korzystania z funduszy przedakcesyjnych. Wdrażanie jednego z nich – Programu SAPARD – zostało powierzone ARiMR. Decyzja ta wymusiła zmianę struktury organizacyjnej. Utworzono wówczas 16 oddziałów w każdym z województw. Ponadto wdrożenie programu wymagało intensywnej akcji informacyjnej, która wymagała ścisłej współpracy z instytucjami, stowarzyszeniami, samorządami i organizacjami na poziomie regionu, a także z mediami regionalnymi i lokalnymi.

Zwieńczeniem prac mających na celu przygotowanie ARiMR do pełnienia funkcji agencji płatniczej było wdrożenie Programu SAPARD w lipcu 2002 roku. Tym samym ARiMR stała się pierwszą polską agencją płatniczą, akredytowaną dla realizacji wsparcia unijnego.

Kolejnym etapem rozwoju ARiMR było wytypowanie jej obok ARR do pełnienia funkcji agencji płatniczej Wspólnej Polityki Rolnej w zakresie płatności bezpośrednich i środków towarzyszących oraz programów współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych UE skierowanych na rolnictwo i obszary wiejskie. Pomimo doświadczeń przy obsłudze Programu SAPARD decyzja rządu RP postawiła przed Agencją zupełnie nowe i trudne do zrealizowania zadania jak chociażby budowę Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ang. IACS).

Proces przygotowań rozpoczęty w 2000 roku przebiegał zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej i miał przede wszystkim na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu kontroli nad wydatkowaniem środków finansowych.

Wdrażanie nowych instrumentów wymagało również przeprowadzenia szeroko pojętej akcji informacyjnej. Głównym celem kampanii było przybliżenie w pierwszej kolejności zasad funkcjonowania płatności bezpośrednich tak by jak największa liczba rolników złożyła wnioski o wpis do ewidencji producentów a następnie wniosek o przyznanie płatności obszarowych
Wykorzystanie dopłat bezpośrednich jest szczególnie ważne do zrealizowania, ponieważ stanowią one niemal 50% środków dostępnych w ramach WPR, przysługują one każdemu rolnikowi i rekompensują w pewnym stopniu wzrost środków produkcji po wejściu do UE. Niewykorzystana część dopłat powoduje zmniejszenie ogólnej sumy środków finansowych przeznaczonych dla polskiego rolnika.

Aby umożliwić złożenie jak największej liczbie rolników wniosków o płatności Agencja organizowała szkolenia, akcje informacyjne w radiu i telewizji oraz wydano broszurki informacyjne, biuletyny. Ponadto prowadzono na bieżąco kampanie informacyjną podczas konferencji prasowych, targów, wystaw, sympozjów naukowych. Uruchomiono także infolinię oraz specjalne punkty obsługi klienta.