Przestrzeganie praw dziecka w opiniach nauczycieli oraz uczniów szkół ponadpodstawowych

Liczba stron: 89

Nazwa Szkoły Wyższej: Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP

Rodzaj pracy: licencjacka

Rok oddania: 2007

Zawartość pracy:

SPIS TREŚCI str.

WPROWADZENIE 3
1. PRAWA DZIECKA JAKO PROBLEM SPOŁECZNY
1.1 Dziecko jako obiekt w prawie międzynarodowym: historyczne ujęcie 6
1.2 Normatywne i instytucjonalne gwarancje praw dziecka 12
1.3 Prawa dziecka w szkole 19
1.4 Przejawy łamania praw dziecka w warunkach polskich 25

2. METODOLOGICZNA STRONA PROWADZONYCH BADAŃ
2.1 Cel pracy, problematyka i założenia badawcze 31
2.2 Metody, techniki i narzędzia badawcze 34
2.3 Dobór próby badawczej i sposób realizacji badań 36
2.4 Socjograficzna charakterystyka badanej populacji 39

3. PREZENTACJA UZYSKANYCH REZULTATÓW BADAWCZYCH
3.1 Stosunek badanych uczniów do wykształcenia i szkoły 42
3.2 Szkoła w wyobrażeniach badanych uczniów 46
3.3 Najważniejsze obowiązki i prawa ucznia w opiniach badanych 50
3.4 Wiedza badanych na temat praw ucznia 54
3.5 Funkcjonowanie praw ucznia w rzeczywistości szkolnej 56
3.6 Funkcjonowanie instytucji Rzecznika Praw Ucznia w badanych szkołach 62
3.7 Nauczyciele wobec istoty i funkcjonowania praw ucznia 65

PODSUMOWANIE 71
BIBLIOGRAFIA 74
WYKAZ TABEL 77
ANEKS1.Kwestionariusz ankiety 80
2.Kwestionariusz wywiadu 87

WPROWADZENIE

Niniejsza praca jest próbą przedstawienia problematyki praw dziecka z uwzględnieniem ich ewolucji aż po czasy współczesne. Jest również próbą porównania opinii uczniów z opiniami nauczycieli, by wykazać w jakim stopniu są one zbieżne. Dostarczy ona również płaszczyzny porównań w zależności od typu szkoły i poziomu kształcenia.

Według Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, uchwalonej 10.12.1948 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych “…wszyscy ludzie są wolni i równi w swej godności i swoich prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.” Cytat ten mówi o równych prawach wszystkich ludzi na świecie, lecz jednocześnie należy odnieść go także do dzieci. Wiadomo, że prawa dziecka jako prawa stanowione pojawiły się dopiero pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku. Przez wieki uważano bowiem, że dzieciństwo jest mało istotnym okresem w życiu człowieka, pełnym słabości zarówno fizycznej, jak i umysłowej.

Współcześnie, gdy mówimy o prawach dziecka, mamy na myśli indywidualne prawa dziecka- człowieka, jakie powinny być chronione przez państwo oraz możliwości egzekwowania tych praw. Podmiotem praw człowieka są również dzieci. Z punktu widzenia praw człowieka- wiek nie może być kryterium pozwalającym na dyskryminację w korzystaniu z podstawowych praw i wolności. Prawa przysługują dzieciom z racji ich człowieczeństwa i urodzenia. Są zatem przyrodzone, powszechne i niezbywalne. Nie należy ich utożsamiać z potrzebami emocjonalnymi. Potrzeby te są bardzo ważne, ale nie można ich zapewnić dziecku na gruncie prawa.

Dorosły człowiek może bezpośrednio od państwa żądać respektowania jego praw. Dziecko znajduje się w trudniejszej sytuacji, gdyż podlega nie tylko władzy państwowej czy szkolnej, ale i rodzicielskiej. Rodzice kierują dzieckiem i chronią je, co jest oczywiste i konieczne. Sytuacja komplikuje się, gdy dziecko ma poczucie, iż rodzice nie respektują jego praw. W przypadkach drastycznych naruszeń (przemoc) państwo przewidziało ingerencję we władzę rodzicielską i obronę interesu dziecka. Ingerencja prawna jest traktowana jako ostateczność. Drugim obok rodziny ważnym środowiskiem jest szkoła. Art.4 Ustawy o systemie oświaty mówi, że nauczyciel ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, a także szanowania godności ucznia. Dzieciom przysługują wszelkie uniwersalne prawa człowieka i podstawowe wolności oraz prawa zawarte dodatkowo w Konwencji o Prawach Dziecka. Muszą być one przestrzegane, lecz niestety nie zawsze oznacza to, że tak jest w rzeczywistości. Szczególną egzemplifikacją praw dziecka są prawa ucznia, ponieważ rola ucznia jest typowa dla wieku dziecięcego i młodzieżowego.

W niniejszej pracy spróbuję ukazać prawa dziecka i ich rozwój na przestrzeni wieków. Skoncentruję się również na prawach uczniów i spróbuję znaleźć odpowiedź na pytanie: “Czy prawa dziecka są przestrzegane w szkole?”. Dokonam także analizy porównawczej opinii na temat praw dziecka zebranych od uczniów różnych typów szkół oraz ich nauczycieli.

Za podstawę źródłową posłużą mi badania własne oraz akty normatywne (Konstytucja RP, Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, Konwencja o Prawach Dziecka, Karta Praw Ucznia, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności).

Pod względem konstrukcyjnym praca składa się z trzech rozdziałów. Rozdział 1 poświęcony jest prawom dziecka jako problemowi społecznemu. W rozdziale tym zarysowuję historyczną ewolucję praw dziecka, które musiało przejść długą drogę, by uzyskać swoją rangę w czasach współczesnych. Przedstawię tu prawa dziecka na arenie międzynarodowej, jak również prawa dziecka w Polsce. Odwołując się do praw dzieci w Polsce, uwzględnię prawa polskiego dziecka w szkole oraz postaram się przedstawić przejawy łamania praw dziecka w warunkach polskich.

Rozdział 2 stanowił będzie przybliżenie niektórych aspektów metodologii badań. Przedstawię w nim założenia badawcze, technikę badawczą i narzędzia badawcze, sposób doboru próby badawczej oraz charakterystykę demograficzno- społeczną.

Rozdział 3 przynosił będzie prezentację uzyskanych rezultatów własnych badań empirycznych, pogrupowaną według sekwencji problemowych, wśród których znajdą się m.in. stosunek badanych uczniów do wiedzy i własnej szkoły, wyobrażenia badanych na temat roli społecznej uczniów, wiedza na temat praw ucznia, funkcjonowanie praw ucznia dla różnych kategorii uczącej się młodzieży w szkołach ponadpodstawowych. Całość pracy zamyka podsumowanie, w którym znajdą się wnioski i uogólnienia, do których upoważniał zgromadzony materiał empiryczny.