Przestępczość zorganizowana w Polsce i jej zwalczanie

Spis treści

Wstęp 2

Rozdział I
Pojęcie przestępczości zorganizowanej
1.1. Geneza przestępczości zorganizowanej 6
1.2. Definicja przestępczości zorganizowanej 11
1.3. Uwarunkowania polskiej przestępczości zorganizowanej 14

Rozdział II
Rodzaje przestępczości zorganizowanej
2.1. Przemyt i handel dziełami sztuki 18
2.2. Przemyt i handel kradzionych samochodów 24
2.3. Handel żywym towarem 28
2.4. Pranie brudnych pieniędzy 32

Rozdział III
Rozwiązania prawne i organizacyjne w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej
3. Podstawy prawne zwalczania zjawiska przestępczości 39
3.1. Świadek koronny 45
3.2. Świadek incognito (anonimowy 49
3.3. Zakup kontrolowany. Tajny agent policji i nadzorowanie tajne 51
3.4. Kontrola i utrwalanie rozmów 52
3.5. Porozumienie między prokuratorem i oskarżonym 54

Rozdział IV
Możliwości zwiększenia efektywności zwalczania przestępczości zorganizowanej
4.1. Kierunki efektywnego dostosowywania prawa 55
4.2. Kierunki w działaniach organizacyjno-technicznych 58
4.3. Koncepcja systemowego zwalczania przestępczości zorganizowanej 60

ZAKOŃCZENIE 64
BIBLIOGRAFIA 69
WYKAZ TABEL 72
WYKAZ SCHEMATÓW 73
WYKAZ WYKRESÓW 73

WSTĘP

Niniejsza praca stanowi o uwarunkowaniach i rozwoju przestępczości zorganizowanej w Polsce oraz sposobach jej zwalczania. Zainteresowanie tematem wiąże się z faktem, iż obecnie w społeczeństwie zachodzi wiele zmian, zarówno korzystnych, jak i negatywnych, które najczęściej dotyczą chociażby chęci bogacenia się za wszelką cenę.

Ludziom żyjącym w zindustrializowanym społeczeństwie XXI w. przedstawiany jest poprzez media wizerunek współczesnego człowieka jako osoby bogatej, zaradnej i szczęśliwej. Większość osób szczęście rozumie jako dostatek, który warto zdobyć wszelkimi dostępnymi środkami. Często przy wyczerpaniu legalnych możliwości zarobienia pieniędzy człowiek przekracza obowiązujące normy prawne, chcąc mieć wszystko, bez względu na dobro ogółu. Tak było od zarania ludzkości i nie jest to niczym nowym. Jednakże wraz z postępującą techniką życia wzrasta też wyrafinowanie przestępców. To właśnie doprowadziło do ukształtowania się nowej kategorii przestępczości zwanej zorganizowaną.

Często słyszymy o przestępczości zorganizowanej jako zjawisku ogarniającym coraz szersze zakresy życia, nie tylko gospodarczego, lecz również politycznego, a nawet społecznego. Jednak każdy z wypowiadających się o tego rodzaju przestępczości, w zależności od wykonywanej profesji czy kontekstu, inaczej rozumie pojęcia „polska przestępczość zorganizowana” czy „zorganizowana grupa przestępcza”. Czy jest jednak możliwe dokonanie jakiejś ścisłej, a zarazem wiarygodnej, kategoryzacji czy definicji polskiej przestępczości zorganizowanej? Rozpoznanie operacyjne oraz statystyki kryminalne wskazują jednoznacznie na coraz większe zagrożenie przestępczością zorganizowaną jako zjawiskiem dynamicznie ewoluującym i nieprzewidywalnym. Należy więc dążyć do jego szczegółowego poznania, jak również wypracować metody prognozowania, co będzie stanowić podstawę do skoordynowanych działań zapobiegawczych.

W ramach programu badawczego rozprawy doktorskiej podjęto wyzwanie przeprowadzenia kompleksowych kryminologicznych badań nad zjawiskiem przestępczości zorganizowanej. Ich celem było zebranie całościowej usystematyzowanej wiedzy, co ma prowadzić do wypracowania adekwatnych do zagrożenia form i metod walki oraz prawodawstwa zmierzającego do eliminowania zjawiska, jak również skutecznego mu zapobiegania.

Grupa przestępcza często określana jest jako atrakcyjna dla młodych ludzi, którym imponuje posiadanie broni palnej oraz duży „profesjonalizm” działalności takiej grupy. Wielokrotnie podnoszono też, iż istnieje zjawisko utajniania danych informacji w grupie w zależności od statusu członka grupy, funkcjonowanie zaufanych kontrolerów szefa, którzy nadzorują działania finansowe i przestępcze, a także sprawują swoistą politykę kadrową. Cechą polskiej zorganizowanej grupy przestępczej jest determinacja i ekstremalne zachowanie młodego pokolenia, brak poszanowania ze strony tzw. „młodych wilków” dla starych liderów oraz zabójstwa niewygodnych osób i nielojalnych pracowników.

Prokuratorzy i policjanci jako cechę charakterystyczną niektórych polskich grup przestępczych, w szczególności grup niewyspecjalizowanych i mniejszych, określają brak hierarchiczności i podporządkowania organizacji. W grupie również jako żołnierze biorą udział bardzo młodzi ludzie (poniżej 17 roku życia).

Można zatem stwierdzić, że w polskich zorganizowanych grupach przestępczych funkcjonują również nieletni, w szczególności na najniższym poziomie grupy, gdzie ich zadaniem jest rozprowadzanie narkotyków oraz kradzieże luksusowych samochodów. Szefowie zorganizowanych grup przestępczych oraz ich członkowie doskonale wiedzą, iż nieletni – złapany nawet na kradzieży samochodu – nie będzie odpowiadał przed prokuratorem, tylko przed sądem dla nieletnich, i z reguły w stosunku do niego orzeczony będzie środek wychowawczy w postaci umieszczenia w półotwartym młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Czyn jego również w żaden sposób nie zostanie interpretowany przez sąd dla nieletnich jako udział w zorganizowanej grupie przestępczej, co uniemożliwia ewentualną dekonspirację. W związku z powyższym, statystyki nie wykazują nieletnich jako członków grup przestępczych.

Jako cechę polskiej przestępczości zorganizowanej prokuratorzy określali przedmiotowe traktowanie szeregowych członków grupy, brak autorytetów, bezmyślność w stosowaniu przemocy oraz słabnięcie powiązań na obrzeżach grupy, gdzie jej struktura staje się dosyć płynną. Z tego wynika fakt, iż nisko postawieni członkowie zorganizowanych grup przestępczych działają nierzadko w kilku grupach. Cechą dużych grup jest z kolei wydawanie poleceń przez pośredników, którzy zlecają zadania żołnierzom, co zapewnia szefowi bezkarność w wypadku ujawnienia przestępstwa.
Przestępczość zorganizowana stanowi w polskich realiach problem nowy i nadal w zasadzie nieznany. Co więcej, jest on bardzo ważny z punktu widzenia jego znaczenia społecznego, ale również dlatego, że dotyczy on w znacznym stopniu wiarygodności organów państwa i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego państwu polskiemu. W Polsce zorganizowane grupy przestępcze zaczęły się rozwijać na początku lat 90-tych, po przekształceniach ustrojowych, które miały miejsce w 1989 roku.

Praca składa się z czterech rozdziałów.

Rozdział I zawiera definicję i genezę przestępczości zorganizowanej w Polsce. W rozdziale zawarte zostały także uwarunkowania ów przestępczości.

W rozdziale II ukazane są definicje i rodzaje przestępstw zwanych zorganizowanymi, które występują zarówno w Polsce, jak i w innych państwach europejskich. Zamieszczone zostały dane statystyczne i wszelkie informacje dotyczące poszczególnych przestępstw tego typu.

Rozdział III poświęcony jest rozwiązaniom prawnym oraz ważniejszym metodom zwalczania tego rodzaju przestępczości w Polsce. Przedstawia podstawy prawne zwalczania zjawiska przestępczości zorganizowanej, a także instytucje powołane do walki z zorganizowanymi grupami przestępczymi.

Rozdział IV dotyczy możliwości efektywnego zwalczania przestępczości zorganizowanej w państwie polskim. W rozdziale ukazane są kierunki dostosowywania prawa, a także kierunki organizacyjno-techniczne w skutecznej walce z przestępczością. Scharakteryzowane zostały również czynniki rzutujące na skuteczność zwalczania zorganizowanych grup przestępczych.
Zakończenie zawiera podsumowanie niniejszej pracy.

Problematyka obejmująca zakres mojej pracy znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze naukowej i materiałach źródłowych, zawartych odpowiednio w spisie literatury (bibliografii) oraz przypisach. Szczególnie przydatne przy konstruowaniu tej pracy okazały się opracowania syntetyczne Zbigniewa Rau, Bronona Hołysta i inne.

Praca wymagała zapoznania się z wieloma aktami prawnymi, danymi statystycznymi itp., stanowiącymi punkt wyjścia do opracowania tematu.

Liczba stron	73
Nazwa Szkoły Wyższej	–
Rodzaj pracy	magisterska
Rok oddania	2006