Prezydent w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Czeskiej

Spis treści

WSTĘP 3

ROZDZIAŁ I

KSZTAŁTOWANIE INSTYTUCJI PREZYDENTA 5

1.1 Kształtowanie prezydentury w Polsce 5
1.1.1 Prezydent w latach 1921- 1939 5
1.1.2 Okres Krajowej Rady Narodowej 1944-1946 12
1.1.3 Ustrój konstytucyjny w latach 1947-1952. Mała Konstytucja 14
1.1.4 Przesłanki odrzucenia instytucji prezydenta w 1952 roku 15
1.1.5 Proces transformacji ustrojowej w Polsce (1989-1997) 15
1.2. Prezydent w Czechosłowacji i Republice Czeskiej 18
1.2.1 Instytucja prezydenta w Czechosłowacji w latach 1918-1939 18
1.2.3 Okres powojenny 23
1.2.3 Czechosłowacja państwo federacyjne 25
1.2.4 Utworzenie samodzielnej Republiki Czeskiej i uchwalenie jej konstytucji 27

ROZDZIAŁ II

WYBÓR, MANDAT I ODWOŁANIE PREZYDENTA 30

2.1. Zasady i tryb wyborów Prezydenta RP 30
2.1.1. Konstytucyjne zasady wyboru Prezydenta RP 30
2.1.2. Zasady organizacji i tryb przeprowadzania wyboru prezydenta 33
2.1.3. Kadencja, objęcie i organizacja urzędu,
wygaśnięcie mandatu Prezydenta RP 36
2.1.4 Odpowiedzialność prawna – procedura odwołania Prezydenta RP 38
2.2 Pośredni wybór prezydenta w Republice Czeskiej 39
2.2.1 Zasady wyborcze i tryb przeprowadzania wyborów
na urząd prezydenta w Republice Czeskiej 39
2.2.2. Kadencja, wygaśniecie urzędu Prezydenta Republiki Czeskiej 42

ROZDZIAŁ III

POZYCJA USTROJOWA, KOMPETENCJE 44

3.1 Pozycja ustrojowa Prezydenta RP i funkcje ustrojowe 44
3.2 Akty urzędowe Prezydenta RP 46
2.2.3 Akty urzędowe 46
2.2.4 Akty kontrasygnowane i prerogatywy 47
3.3 Klasyfikacja kompetencji Prezydenta RP 49
3.3.1 Kompetencje prezydenta jako głowy państwa 51
3.3.2 Kompetencje arbitrażu politycznego i równoważenia władz 54
3.3.3 Pozostałe kompetencje 61
3.4 Prezydent Republiki Czeskiej w systemie rządów 62
3.5 Prawne formy działania Prezydenta Czech 64
3.6 Kompetencje Prezydenta Republiki Czeskiej 65
3.6.1 Uprawnienia w stosunku do parlamentu i rządu 66
3.6.2 Kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej 69
3.6.3 Inne kompetencje 70

ZAKOŃCZENIE 72
BIBLIOGRAFIA 74

WSTĘP

Tematyka instytucji prezydenta wywołuje najwięcej emocji społecznych. Prezydent należący do organów państwa, łączący w sobie cechy jednoosobowego kierownictwa, staje się jednoosobową reprezentacją państwa. Tęsknota społeczeństwa, świadoma czy podświadoma, do zmaterializowanego symbolu w osobie prezydenta jest źródłem łączenia w nim coraz większych nadziei i nakładania coraz to większych obowiązków.

Przeobrażenia ustrojowe dokonane w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku spowodowały wzrost znaczenia tej instytucji. Znaczna część środowisk naukowych i politycznych, zainteresowana przemianami, dostrzegała w osobie prezydenta najlepsze instytucjonalne zabezpieczenie przyszłych reform.

Państwa postsocjalistyczne jak Rzeczypospolita Polska i Republika Czeska, zarówno w sensie tworzenia nowych systemów rządów jak i rozwiązań systemowych, w dalszym ciągu traktować można jako swego rodzaju laboratorium konstytucyjne. Wprowadzenie instytucji prezydenta w państwach Europy Środkowowschodniej podczas transformacji ustrojowej było zjawiskiem nowym bądź ustanowionym po latach nieobecności w systemie organów państwowych.

Spowodowanie wzrostu znaczenia instytucji prezydenta niosło jednakże za sobą powstanie pytania o model prezydentury w kształtującym się systemie ustrojowym zarówno Republiki Czeskiej jak i Rzeczypospolitej Polskiej.

Pomimo ogromu materiałów w literaturze przedmiotu problematyka urzędu Prezydenta RP jest wciąż aktualna i budzi wiele emocji . Nieobojętna pozostaje także koncepcja prezydentury czeskiej. Z tego też powodu tematyka ta stała się inspiracją do napisania tejże pracy.

Celem pracy jest przyjrzenie się pozycji ustrojowej Prezydenta RP – nie tylko z powodu licznych kontrowersji i głosów podnoszonych o znaczenie i stan tej instytucji w Polsce – w odniesieniu do rozwiązań ustrojowych w Republice Czeskiej.

W poniższej pracy wykorzystane zostały liczne opracowania, w tym materiały źródłowe, takie jak konstytucje i akty prawne. Jednakże zauważyć należy, iż stan literatury w temacie instytucji prezydenta w Polsce jest dość obszerny, kompleksowo traktujący tematykę. Natomiast, jeśli pokusić się o ocenę polskich prac na temat instytucji prezydenta w innych państwach Europy Środkowo – Wschodniej w tym Republiki Czeskiej, to należy stwierdzić, że nie są one zbyt liczne i obszerne. Wchodzą najczęściej w skład opracowań o systemach politycznych czy to ustrojowych.

Praca składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiona została geneza i historia omawianego urzędu, w rozbiciu na Rzeczpospolitą Polską i Republikę Czeską. Ukazana została geneza instytucji prezydenta od czasu odzyskania przez obie republiki niepodległości.

Część druga niniejszego opracowania poświęcona została sposobowi wyboru, odwołania, organizacji urzędu oraz sprawowania mandatu prezydenta w Rzeczypospolitej Polskiej i Czechach. Należy nadmienić, że sposób wyboru prezydenta jest nieco odmienny. W Polsce wybierany jest w trakcie wyborów bezpośrednich, w Republice Czeskiej natomiast ma miejsce wybór pośredni. Wobec tego ukazane zostały dwa sposoby wyboru wyznaczające zarówno pozycję ustrojową jak i odmienne skutki polityczno – prawne.

Trzecia część pracy oddaje charakter urzędu prezydenta zarówno w Polsce jak i Republice Czeskiej. W rozdziale tym zawarte zostały informacje na temat kompetencji i pozycji ustrojowych poszczególnych prezydentów. Rozdział ten poświęcony został ponadto miejscu prezydenta w systemie organów państwowych oraz rozważań na temat funkcji ustrojowych.

Ostatnią kwestię w niniejszej pracy zajmuje własna ocena rozwiązań ustrojowych omawianego urzędu.

Liczba stron	76
Nazwa Szkoły Wyższej	WSB
Rodzaj pracy	licencjacka
Rok oddania	2010