Mobbing w szkole – jego przyczyny, formy i skutki

Liczba stron: 156

Nazwa Szkoły Wyższej: Akademia im. Jan Długosza

Rodzaj pracy: magisterska

Rok oddania: 2009

Zawartość pracy:

SPIS TREŚCI

Wstęp 4
Rozdział I.

1.0. Mobbing jako pojęcie ogólne- analiza literatury 7
1.1. Charakterystyka mobbingu w szkole 12
1.2. Formy oraz przyczyny mobbingu- aspekty psychologiczne i pedagogiczne 22

Rozdział II.

2.0. Oddziaływanie mobbingu w szkole na jednostki społeczne 28
2.1. Sprawcy przemocy 28
2.2. Charakterystyka ofiar szykan w szkole 34
2.3. Przeciwdziałanie mobbingowi w szkole 37
2.4. Przepisy prawne w polskim mobbingu 43

Rozdział III.

3.0. Zjawisko przemocy w literaturze 48
3.1. Przejawy, przyczyny i formy agresji w szkole oraz sposoby ich przezwyciężania 53
3.2. Psychiczne maltretowanie ucznia 59

3.3. Przemoc w relacji nauczyciel- uczeń 64
3.4. Przemoc ucznia wobec ucznia 68
3.5. Skutki przemocy na terenie szkoły 71

Rozdział IV.

4.0. Metodologia badań własnych 74
4.1. Przedmiot i cel badań 74
4.2. Problemy, hipotezy i pytania badawcze 77
4.3. Metoda, technika i narzędzia badawcze 81
4.4. Organizacja i opis terenu badań 92

Rozdział V.

5.0. Problem mobbingu- analiza przeprowadzonych badań 97
5.1. Definicje mobbingu w ujęciu respondentów 100
5.2. Relacje panujące w klasie 102
5.3. Zastosowanie przemocy w ujęciu ankietowanych uczniów 106

5.4. Przejawy mobbingu w klasie wg ankietowanych uczniów 111
5.5. Ofiary i sprawcy mobbingu 112
5.6. Reakcje kadry nauczycielskiej na zaistniałe sytuacje mobbingu 122
5.7. Mobbing a atmosfera panująca w domu i w szkole 125
5.8. Przyczyny i skutki mobbingu 128
5.9. Ocena działań i metod przeciwdziałania przemocy w szkole 132
5.10. Wnioski z przeprowadzonych badań 134

Zakończenie 137

Bibliografia
Spis rysunków i wykresów
Aneks

Wstęp

Mobbing jest pojęciem, któremu poświęca się coraz częściej uwagę. Słyszymy o nim w pracy, szkole oraz w codziennym życiu. Z każdą chwilą staje się problemem coraz większej wagi. Zjawisko to jest nagłaśniane przez prasę i środki masowego przekazu. Objawia się dziś w świecie ludzi dorosłych, młodzieży i dzieci. Budzi duże zaniepokojenie w relacjach wychowawczych oraz obowiązku uczęszczania do szkoły. Bardzo często zachowania, które spotykają uczniów w szkole są przenoszone do codziennego życia. Zaburzają czynności związane z funkcjonowaniem fizycznym oraz psychicznym. Mobbing w szkole może być przejawem brutalności, arogancji lub przyjmuje formy presji psychicznej. Terror emocjonalny jest jednym z najbardziej dotykających problemów. Powoduje depresje, wewnętrzny lęk i strach. Bardzo ciężko zauważyć szykanowanie rówieśnicze. Świadek ani ofiara nie alarmują o zaistniałych incydentach. Nie można liczyć na czyjąś pomoc i zrozumienie.

Mobbing jest zjawiskiem, który występuje w każdej szkole, bez względu na to czy sprawcą jest uczeń, rówieśnik czy też nauczyciel. W jednych szkołach jest to widoczne, w innych ukryte za murami- nikt o tym nie słyszy, nikt tego nie widzi. Młodzież przechodzi obok problemu nie zwracając uwagi na powagę zaistniałej sytuacji. Moim zdaniem szkoła jest miejscem nie tylko nauczania, ale również wychowania. Wpaja nam zasady moralne. Uczy jak żyć w zgodzie z naturą i innymi ludźmi. Pomaga nam zdobyć wykształcenie i polepszyć perspektywę naszej przyszłości. To właśnie w szkole powinna panować przyjazna atmosfera. O problemach należy głośno rozmawiać. Nie należy się ich bać, wstydzić, czy też traktować jako temat tabu. Strach nie jest dobrą metodą ani ucieczką. Kumuluje w nas niechęć, lęk, depresję, załamania nerwowe i przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Często doprowadza do wyeliminowania jednostki poprzez odepchnięcie. Mobbing posiada szerokie znaczenie. Powinien stać się tematem merytorycznej i praktycznej dyskusji rozpoczynając od Ministerstwa Edukacji i Oświaty nie wyłączając polityki, która odgrywa kluczową rolę i od niej wiele zależy.

Mobbing jest problemem współczesnego świata, i nie dostrzega krzywdy jaka jest wyrządzana młodemu pokoleniu. W młodych ludziach tkwi przyszłość. To oni kreują przebieg rozwoju przemysłu i nauki. Tymczasem świat młodego człowieka to przemoc, agresja i strach o lepsze jutro. Nękanie i krzywda ludzka jest wszędzie. Brakuje pomocy, współczucia i wsparcia, które tak wiele znaczy. Rodzice w pogoni za polepszeniem sytuacji materialnej nie dostrzegają krzywdy i problemów swoich dzieci, które zaczynają się właśnie w środowisku szkolnym. Brak akceptacji ze strony rówieśników, problemy w przyswajaniu wiedzy, oceny niedostateczne i nieodpowiednie zachowanie to pierwsze oznaki sygnalizujące błędy wychowawcze, które źle wpływają na rozwój fizyczny i psychiczny jednostki. Chęć zmiany w zbyt późnym okresie dojrzewania może spowodować bunt, z którym jest związana młodzieńcza agresja. Często jest ona wyładowywana właśnie w szkole- na innych jednostkach społecznych. Chęć dominacji nad drugą osobą odgrywa kluczową rolę mobbingu, czyli nękania, szykanowania i przemocy.

Ze względu na coraz większą skalę tego zjawiska oraz jego liczne negatywne skutki zdecydowałam się na zbadanie i opisanie tego problemu w mojej pracy.

Pierwszy rozdział mojej pracy dotyczy zjawiska mobbingu. Zawarłam w nim charakterystykę pojęcia, jego opis oraz przyczyny występowania. Rozdział drugi opisuje relacje, jakie zachodzą pomiędzy potencjalnym sprawcą oraz ofiarą mobbingu. Ukazałam w nim sposoby przeciwdziałania mobbingowi w szkole oraz przepisy prawne, które dotyczą tego zjawiska. Rozdział trzeci jest poświęcony środowisku szkolnemu oraz przemocy jaka w nim dominuje. Zinterpretowałam negatywne skutki przemocy- agresję, maltretowanie oraz presje wywierane na poszczególne osoby w środowisku. Przedstawiłam w nim informacje dotyczące przemocy ze strony nauczycieli oraz skutki jakie wywołuje przemoc, a także sposoby jej zwalczania. Rozdział czwarty metodologiczny zawiera cel, problematykę, metody i techniki jakimi się posługiwałam. Ostatni rozdział przedstawia analizę przeprowadzonych przeze mnie badań.