Metody aktywizujące w edukacji wczesnoszkolnej

Liczba stron: 119

Nazwa Szkoły Wyższej: Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku

Rodzaj pracy: magisterska

Rok oddania: 2010

Zawartość pracy:

WSTĘP 5

1. METODY AKTYWIZUJĄCE 8
1.1. Pojęcie metod aktywizujących 8
1.2. Geneza metod aktywizujących 11
1.3. Ogólne założenia metod aktywizujących 14
1.4. Podział metod aktywizujących 16

2. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD 22
2.1. Techniki Celestyna Freineta 22
2.1.1. Swobodna ekspresja (swobodna ekspresja słowna, swobodna ekspresja twórcza – plastyczna, techniczna, muzyczna) 25
2.1.2. Gazetka szkolna i drukarnia 31
2.1.3. Doświadczenia poszukujące i obserwacja 33
2.1.4. Kontrola, ocena pracy uczniów i planowanie (fiszki autokreatywne, dyplomy i sprawności, plany pracy, karnet szkolny ucznia) 34
2.2. Drama edukacyjna 43
2.2.1. Rys historyczny, twórcy dramy 43
2.2.2. Drama a teatr 48
2.2.3. Techniki i struktura dramy 49
2.3. Metoda dobrego startu 60
2.3.1. Rys historyczny, powstanie metody dobrego startu 60
2.3.2. Rodzaje ćwiczeń i struktura zajęć w metodzie dobrego startu 63

2.4. Kinezjologia edukacyjna 68
2.4.1. Rys historyczny, powstanie kinezjologii edukacyjnej 68
2.4.2. Założenia, istota metody, rodzaje ćwiczeń 72
2.5. Metoda ruchu rozwijającego 79
2.5.1. Rys historyczny, powstanie metody ruchu rozwijającego 79
2.5.2. Założenia, istota metody, rodzaje ćwiczeń 82

3. METODOLOGIA BADAŃ 88
3.1. Przedmiot i cel badań 88
3.2. Problemy i założenia badawcze 91
3.3. Zmiennie i ich wskaźniki 94
3.4. Dobór metod i technik 95
3.5. Teren i organizacja badań 97
3.6. Charakterystyka osób objętych badaniem 99

4. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ 101
4.1. Stosowanie metod aktywizujących w edukacji wczesnoszkolnej 101

PODSUMOWANIE I WNIOSKI 106

BIBLIOGRAFIA 109

SPIS TABEL 114

ANEKS 116

WSTĘP

Edukacja wczesnoszkolna stanowi pierwszy etap kształcenia ogólnego. Obejmuje ona nauczanie i wychowanie dzieci w młodszym wieku szkolnym (klasy I-III). Edukacja wczesnoszkolna – to edukacja propedeutyczna, a więc nie ma charakteru samowystarczalnego, lecz pełni funkcję wprowadzającą i usprawniającą do dalszej nauki. Istotą edukacji wczesnoszkolnej jest rozwijanie procesów intelektualnych, budzenie zainteresowań i aktywności poznawczej, rozwijanie umiejętności wyrażania swoich myśli w słowach i rozumienie myśli cudzych jako niezbędnego warunku komunikowania i przyswajania sobie wiedzy; rozwijanie spostrzegawczości, zdolności do obserwacji, rozwijanie wyobrażeń oraz umiejętności wyrażania się w różnych formach (plastycznych, muzycznych, technicznych, motorycznych itp.).

Okres nauczania początkowego jest szczególnie ważnym etapem w rozwoju dziecka. W tym, bowiem okresie dziecko przebywa drogę rozwoju od dzieciństwa po początek dorastania. Dalszy jego rozwój zależeć będzie w dużym stopniu od poziomu sprawności i umiejętności, jakie osiągnie w tym czasie. W młodszym wieku szkolnym kształtuje się nie tylko mowa, ale i charakter jednostki, dlatego tak ważnym zadaniem jest właściwy dobór treści wychowawczych i sposób ich realizacji. A zatem dobór odpowiednich metod aktywizujących.

Metody aktywizujące – to metody, dzięki którym uczeń poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować i spierać na różne tematy. Dzięki nim uczniowie stają się aktywnymi uczestnikami zajęć, a nie tylko odbiorcami słów nauczyciela.

Metody aktywizujące wyzwalają aktywność ucznia, sprzyjają rozwojowi postaw twórczych. Metody te wspomagają samorealizację uczniów. Wiek nauczania początkowego to okres najbujniejszej aktywności twórczej dziecka. Każdą lekcję, każdy temat nauczyciel może zaprezentować w atrakcyjnej formie, angażując uczniów, dając im do rozwiązania ważny naukowo lub społecznie problem.
Biorąc pod uwagę wartości metod aktywizujących, w pracy podjęto próbę ustalenia zakresu stosowania metod aktywizujących w edukacji wczesnoszkolnej, co stawia cel pracy.

Praca składa się z trzech rozdziałów.

W rozdziale pierwszym pracy przedstawiłam ogólne założenia, genezę oraz podział metod aktywizujących.

Dzięki zastosowaniu metod aktywizacyjnych uczniowie m.in.: zapamiętują o wiele więcej, uczą się planowania i organizowania własnej nauki, rozwijają twórcze i logiczne myślenie, rozwijają własne zainteresowania, uczą się wyrażania własnych poglądów, prezentowania własnego punktu widzenia, uczą się wykorzystywać informację z różnych źródeł, rozwiązywania problemów w sposób twórczy…

Metody aktywizujące mogą przybierać postać gier, zagadek, zabaw, eksperymentów, metody sytuacyjnej i inscenizacyjnej, dyskusji, potyczek słownych, wykładów, ćwiczeń dramowych, wykładu, debat, burzy mózgów, pantomimy, szybkiego czytania, wywiadów, budowania projektów.

Rozdział drugi pracy poświęcony jest charakterystyce wybranych metod aktywizujących. Najbardziej znaną z nich jest swobodna ekspresja twórcza – jedna z wielu technik Celestyna Freineta, najczęściej stosowana technika w klasach początkowych, która wykorzystuje naturalną radość tworzenia przez dzieci. Swobodna ekspresja we wszystkich dziedzinach pozwala innym osobom, a w szczególności nauczycielowi, lepiej poznać dziecko, zrozumieć je i udzielić mu skutecznej pomocy, gdy zachodzi potrzeba. Jednocześnie uczeń sam poznaje siebie, biorąc pod uwagę reakcje, jakie wywołują w grupie jego prace i podejmowane próby rozwiązania zadania.

Ekspresja dziecka to nie tylko spontaniczna wypowiedź jego osobistych przeżyć i doznań, ale jednocześnie odbicie rzeczywistego świata, obrazy życia dziecka w środowisku oraz element intensyfikujący procesy poznawcze.

Trzeci rozdział pracy metodologia badań – ma służyć uzyskaniu odpowiedzi na pytania dotyczące zastosowania metod aktywizujących w edukacji wczesnoszkolnej we współczesnej polskiej szkole. Czy metody te są stosowane, i w jakim zakresie? Czy zdaniem nauczycieli metody aktywizujące powinny być stosowane we współczesnej edukacji wczesnoszkolnej?

Ostatni rozdział pracy (czwarty) to analiza uzyskanych wyników badań opartych na kwestionariuszu ankiety wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej.
Pracę zamykają podsumowania i wnioski stanowiące próbę uogólnienia podjętej w tej rozprawie problematyki.