Kwalifikowanie osiągnięć szkolnych w opinii uczniów I klasy Liceum Ogólnokształcącego w Wałbrzychu

Liczba stron: 130

Nazwa Szkoły Wyższej: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Wałbrzych

Rodzaj pracy: licencjacka

Rok oddania: 2004

Zawartość pracy:

Spis treści

Wstęp 4

I. Kwalifikowanie osiągnięć szkolnych uczniów we współczesnej szkole 6
1. Kontrola i samokontrola w procesie kształcenia 6
1.1.Istota i cele kontroli 6
1.2.Zakresy kontroli 8
1.3.Formy i metody kontroli oraz samokontroli 12
2.Korekcja i autokorekcja w procesie kształcenia 19
3.Ocenianie i samoocenianie w procesie kształcenia 23
3.1.Pojęcie i istota oceny 23
3.2.Cechy i funkcje oceny szkolnej 26
3.3.Formy i ogólne kryteria oceny szkolnej 30
3.4.Cele i metody oceniania 35
3.5.Pojęcie i znaczenie samooceny 39
4.Pomiar dydaktyczny a ocenianie osiągnięć szkolnych 41
4.1.Charakterystyka testów dydaktycznych 41
4.2.Rodzaje i formy zadań testowych 50
4.3.Pedagogiczne prawidłowości i nieprawidłowości kontroli i oceniania 54

II. Metodologia przeprowadzonych badań 57
1. Przedmiot i cele badań 57
2. Problemy badawcze i hipotezy robocze 60
3. Zmienne i ich wskaźniki 65
4. Metody, techniki i narzędzia badawcze 67
5.Organizacja i przebieg badań 78
6.Charakterystyka badanego środowiska i badanej grupy 79

III. Opinia uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Wałbrzychu na temat sposobów i efektów kwalifikowania ich osiągnięć szkolnych w świetle uzyskanych wyników badań 83
1.Realizacja procesu kwalifikowania osiągnięć szkolnych uczniów w liceum 83
2.Poziom samooceny uczniów 95
3.Uwarunkowania procesu kwalifikowania osiągnięć szkolnych uczniów w liceum 100
4.Aspiracje młodzieży i ich uwarunkowania 113

Podsumowanie 117
Spis tabel 124
Spis rysunków 126
Literatura 128

Wstęp

We współczesnym systemie kształcenia młodzieży potrzeba zrozumienia całokształtu procesu kwalifikowania osiągnięć szkolnych uczniów jest bardzo istotna. Kwalifikowanie osiągnięć szkolnych uczniów jako złożony proces obejmujący czynności zarówno nauczycieli, jak i uczniów, stanowi nieodłączny element procesu kształcenia. Działania heteronomiczne (kontrola, korekcja, ocenianie) i autonomiczne (samokontrola, autokorekcja, samoocenianie) składające się na istotę procesu kwalifikowania łączą się ściśle z pojęciem i istotą oceny szkolnej, a tym samym ze szkolnym systemem oceniania.

Osiągnięcia szkolne uczniów oraz ich uwarunkowania i sposoby kwalifikowania były przedmiotem wielu naukowych i publicystycznych rozważań. Bogata literatura przedmiotu wskazuje na rangę i aktualność zagadnienia. Ze względu na ważność wyżej wymienionych procesów tematem mojej pracy uczyniłam opinię uczniów na temat kwalifikowania ich osiągnięć szkolnych w liceum ogólnokształcącym. Do badań wybrałam uczniów czterech równoległych klas pierwszych liceum ogólnokształcącego w Wałbrzychu przyjmując, że jest to grupa reprezentatywna dla uczniów w tym samym wieku z innych szkół średnich w podobnych miastach. Badaniem objęłam łącznie 100 uczniów, w tym 60 dziewcząt i 40 chłopców. W celu porównawczego zestawienia opinii uczniów z poglądami osób dorosłych, badaniem objęłam 70 osób dorosłych, 20 nauczycieli oraz 50 rodziców. Warunkiem podjęcia badań jest określona metoda dostosowana do sformułowanych problemów oraz warunków terenu badań i osobowości badanych osób. Chcąc uzyskać dane posiadające najwyższy stopień prawdopodobieństwa główną metodą w mojej pracy uczyniłam sondaż diagnostyczny oraz wykorzystałam takie techniki badawcze jak: ankietę, wywiad oraz analizę dokumentów. Największe znaczenie w zrealizowanych przeze mnie badaniach posiada ankieta przeprowadzona wśród uczniów i ich rodziców, której wyniki wyrażają ich opinię na temat szkolnego systemu oceniania w liceum. Uwzględniając badawczy charakter mojej pracy do przeprowadzenia badań wykorzystałam odpowiednio dobrane narzędzia badawcze takie, jak: kwestionariusz ankiety oraz kwestionariusz wywiadu.

Prezentowana praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów, podsumowania, spisu tabel, spisu rysunków, literatury oraz aneksu.

Rozdział pierwszy obejmuje teoretyczne informacje dotyczące fundamentalnych pojęć kwalifikowania osiągnięć szkolnych uczniów we współczesnej szkole takich, jak: kontrola i samokontrola postępów i osiągnięć szkolnych uczniów, korekcja i autokorekcja (poprawianie i usuwanie stwierdzonych nieprawidłowości u uczniów) oraz ocenianie i samoocenianie efektów pracy uczniów w procesie kształcenia. Zawarta została również charakterystyka testów dydaktycznych oraz zadań testowych mających kluczowe znaczenie w kwestii pomiaru dydaktycznego osiągnięć szkolnych uczniów. Na podstawie literatury zaprezentowałam również pedagogiczne prawidłowości i nieprawidłowości kontroli i oceniania w procesie kształcenia.

Rozdział drugi stanowi rozdział metodologiczny, w którym zaprezentowałam główne założenia badawcze pracy z uwzględnieniem przedmiotu i celów badań, problemów badawczych i hipotez roboczych, zmiennych i ich wskaźników. Ponadto uzasadniłam dobór metod i technik badawczych, jak również scharakteryzowałam narzędzia badawcze, jakimi posłużyłam się w czasie przeprowadzania badań własnych. Omówiłam również organizację i przebieg badań własnych oraz przedstawiłam charakterystykę badanego środowiska i badanej grupy.

W ostatnim trzecim rozdziale dokonana została próba podsumowania i interpretacji zebranych przeze mnie materiałów, a tym samym została zaprezentowana analiza otrzymanych wyników badań własnych, która dostarczyła odpowiedzi na pytania główne i szczegółowe pracy. Uzyskane wyniki obrazują przede wszystkim ukształtowane poglądy uczniów dotyczące problemu kwalifikowania osiągnięć szkolnych uczniów w liceum. Praca zawiera także wysunięte przeze mnie wnioski oraz syntezę ustaleń badawczych.

W aneksie znajdują się wzory narzędzi badawczych, jakimi posłużyłam się w trakcie badania poglądów młodzieży licealnej oraz opinii ich nauczycieli i rodziców.