Dokumenty wystawiane cudzoziemcom na terytorium RP

Spis Treści

Wykaz skrótów .5
Wstęp.6

Rozdział I. Pojęcie i historia-dokumentu 9
1. Historia dokumentu 9
2. Podział dokumentów 11
3. Dokument urzędowy 15
4. Zaświadczenie 18
4.1. Zaświadczenie według działu VII k.p.a.18
4.2. Zaświadczenie a decyzja administracyjna 21
4.3. Akt administracyjny 22
4.4. Decyzja administracyjna i zezwolenie 23

Rozdział II. Definicja cudzoziemca w różnych źródłach prawa 25
1. Ogólna charakterystyka pojęcia.25
2. Definicje według wcześniejszego i obowiązującego stanu prawnego28
3. Obywatelstwo i bezpaństwowcy 30
4. Klasyfikacja cudzoziemców i pojęcia pokrewne 33

Rozdział III. Przekraczanie granic Rzeczypospolitej Polskiej 35
1. Otwarcie granic i potrzeba dostosowania przepisów ocudzoziemcach do standardów międzynarodowych..35
2. Wymogi formalne i dokumenty uprawniające do przekroczenia granicy RP 41

Rozdział IV. Zaproszenia i ich ewidencjonowanie 50

Rozdział V. Karta pobytu 56

Rozdział VI. Polskie dokumenty podróży a tymczasowe polskie dokumenty podróży dla cudzoziemców 66

Rozdział VII. Dokumenty wystawiane uchodźcom 76
1. Status uchodźcy.76
2. Tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca 80
3. Dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej 83

Zakończenie 88
Załączniki 90
Bibliografia 101
Źródła prawne104

Wstęp

Rok 1989 to data przełomowa w nowożytnej historii Polski a nawet całej Europy. Wydarzenia tamtego okresu zapoczątkowały bowiem zmierzch komunizmu i rozwój demokratycznego modelu sprawowania rządów w państwach do niedawna „zamkniętych” na świat. Granice RP zostały otwarte, zniesiono ścisłą kontrolę ruchu osobowego, bariery polityczne, ekonomiczne, organizacyjne. W widoczny sposób przyczyniło się to oczywiście do wzrostu liczby cudzoziemców przyjeżdżających do naszego kraju. Polska z kraju emigracyjnego stała się krajem migracji tranzytowych, a w ostatnim czasie staje się krajem migracji docelowej, co niewątpliwie związane jest z aspiracjami RP do przystąpienia do struktur Unii Europejskiej. Liczba osób próbujących nielegalnie przekroczyć granicę wynosi obecnie kilkanaście tysięcy rocznie. Wzrasta również liczba cudzoziemców, którym odmawia się wjazdu do Polski na skutek braku właściwych dokumentów bądź środków na utrzymanie.

W związku z powyższym, celem niniejszej pracy jest przedstawienie dokumentów uprawniających cudzoziemca do wjazdu, pobytu i wyjazdu z terytorium Polski, omówienie wymogów stawianych cudzoziemcom przy przekraczaniu granicy państwa, jak i sytuacji prawnej cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej pod względem jego starań o uzyskanie potrzebnych mu dokumentów, a także przybliżenie zasadniczych pojęć dotyczących cudzoziemców czy samych dokumentów.

W pracy korzystano z przepisów prawa polskiego (obowiązującego, ale nawiązuje również do przepisów uchylonych) jak również prawa międzynarodowego traktującego o cudzoziemcach, uchodźcach czy prawach człowieka. Natomiast zakres czasowy pracy skupia się przede wszystkim na latach współczesnych (choć nie brakuje także porównań sięgających w głąb historii ludzkości). Cała praca podporządkowana jest odpowiedniej strukturze i składa się ze wstępu, siedmiu rozdziałów wraz z przypisanymi im załącznikami, zakończenia oraz bibliografii, źródeł prawnych i orzecznictwa.

Konstrukcja pracy – podział na siedem rozdziałów – wynika z założenia, iż dla przedstawienia poszczególnych rodzajów dokumentów i instytucji ogromne znaczenie ma uprzednie zdefiniowanie i omówienie podstawowych pojęć dotyczących tematu pracy. Dlatego też w pierwszym rozdziale poddano analizie samo pojęcie dokumentu – od znaczenia ogólnego poprzez podział dokumentów, dokument urzędowy, zaświadczenie, na różnicach pomiędzy dokumentem a aktem administracyjnym i decyzją administracyjną kończąc.

Drugi rozdział pracy stanowi niejako kontynuację pierwszego. Scharakteryzowano w nim takie zagadnienia jak: cudzoziemcy, obywatelstwo, bezpaństwowcy; przedstawiono definicje cudzoziemca według wcześniejszego i obowiązującego stanu prawnego, a także klasyfikację cudzoziemców i pojęcia pokrewne, zawarte w różnych obowiązujących aktach prawnych.

Trzeci rozdział porusza sprawy dotyczące zmiany stanu prawnego dotyczącego cudzoziemców w Polsce po roku 1989 w kontekście prawa międzynarodowego i standardów UE. Omówiono w nim wymogi formalne i dokumenty uprawniające do przekroczenia granicy RP, a także pojęcia „granicy państwa” i „terytorium” Rzeczypospolitej Polskiej.

Czwarty rozdział szczegółowo pokazuje problematykę zainicjowaną w rozdziale trzecim, a dotyczącą jednego ze sposobów dokumentowania posiadania przez cudzoziemca środków niezbędnych do pokrycia kosztów wjazdu, wyjazdu i pobytu w Polsce – chodzi mianowicie o zaproszenia oraz ewidencję tych zaproszeń.

Rozdziały V i VI dotyczą odpowiednio karty pobytu (oraz zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony lub osiedlenie się) oraz polskich dokumentów podróży i tymczasowych polskich dokumentów podróży dla cudzoziemców.

Ostatni rozdział natomiast omawia status uchodźcy w Polsce a także prezentuje dokumenty wystawiane uchodźcom przez polskie organy administracji – tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca i dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej.

Podstawową metodą badawczą wykorzystaną w pracy była metoda indukcyjna. Wykorzystano również takie metody analizy prawniczej jak analiza porównawcza, normatywna, funkcjonalna czy historyczna.

Obecny etap historyczny na jakim znajduje się Polska, budowanie nowego, pozytywnego wizerunku kraju i społeczeństwa polskiego w obliczu niedługiego przystąpienia do struktur Unii Europejskiej w połączeniu z tradycyjną polską gościnnością i „otwartością” na świat muszą pozostać naszą wizytówką w zjednoczonej Europie, w której biurokracja, zawiłości proceduralne oraz jakakolwiek forma dyskryminacji „obcych” nie mogą mieć miejsca. Praca to powinna być „drogowskazem”, pomocą dla wszystkich cudzoziemców przyjeżdżających do Polski, którzy nie do końca wiedzą kiedy, gdzie i w jaki sposób uzyskać potrzebne im dokumenty po to, aby ich wjazd, wyjazd i pobyt w RP był legalny.

Liczba stron 107
Nazwa Szkoły Wyższej Uniwersytet im Adama Mickiewicza
Rodzaj pracy magisterska
Rok oddania 2002