Aktywność zawodowa kobiet a relacje rodzinne

Liczba stron: 158

Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Śląski

Rodzaj pracy: magisterska

Rok oddania: 2009

Zawartość pracy:

WSTĘP 7
I. TEORETYCZNA ANALIZA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ KOBIETY A RELACJE RODZINNE 13
1.1. RODZINA 13
1.1.1 KOMUNIKACJA W MAŁŻEŃSTWIE 13
1.1.2. RODZINA I JEJ POTRZEBY 21
1.1.3. MIEJSCE KOBIETY W RODZINIE. ROLE, JAKIE PEŁNI JAKO CZŁONEK RODZINY 26
1.2. ROLA AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ KOBIETY W JEJ ŻYCIU RODZINNYM 33
1.2.1. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIETY A JEJ STOSUNKI RODZINNE 33
1.2.2. BRAK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ KOBIETY A JEJ STOSUNKI RODZINNE 40
1.2.3. ZDANIE CZŁONKÓW RODZINY NA TEMAT PRACY ZAWODOWEJ KOBIETY 47
1.2.4. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIET W UNII EUROPEJSKIEJ 52
Podsumowanie 65

II METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ. 67
2.1. KONCEPCJA METODOLOGICZNA WŁASNYCH BADAŃ 67
2.1.1. PRZEDMIOT I CEL PRACY 67
2.1.2. HIPOTEZY 70
2.1.3. ZMIENNE I ICH WSKAŹNIKI 72
2.1.4. METODY, TECHNIKI I NARZĘDZIA BADAWCZE 74
Podsumowanie 80

III EMPIRYCZNA ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ 81
3.1. OPIS TERENU BADAŃ I BADANEJ POPULACJI 81
3.2. STRUKTURA BADANYCH ZE WZGLĘDU NA WIEK 82
3.3. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W DWÓCH GRUPACH WIEKOWYCH 118
3.4. WNIOSKI 121
Podsumowanie 123

IV PROFILAKTYKA 126
4.1.1. IDEA RODZICA DZIENNEGO 127
4.1.2 PRZEDSZKOLA I ŻŁOBKI W OBRĘBIE MIEJSC PRACY 128
4.1.3. ZAWÓD „GOSPODYNI DOMOWA” 130
Podsumowanie 132
ZAKOŃCZENIE 134
BIBLIOGRAFIA 139
STRONY INTERNETOWE 144
ANEKSY 145
Aneks 1. Ankieta 145
Aneks 2. Spis tabel 154
Aneks 3. Spis wykresów 156
Aneks 4. Tabela zbiorcza respondentek 158

WSTĘP

Rodzina od wieków jest pierwszym środowiskiem wychowawczym dziecka. Rodzice są dla dziecka pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami. To w domu dziecko uczy się jak ma postępować, jakie wartości w życiu są najważniejsze. Zanim dziecko zacznie swoją przygodę z edukacja w szkole, wśród nauczycieli, wychowawców i kolegów, właśnie w domu przyjmuje od rodziców wiedzę, zasady, wartości, które panują w społeczeństwie, w którym dorasta. Wzorce, które dziecko wynosi z domu odbijają się na jego późniejszym życiu.

Celem mojej pracy jest ukazanie związku między aktywnością zawodową kobiet a relacjami rodzinnymi. Pragnę przedstawić w niniejszej pracy, jak wielki wpływ wywiera na rodzinę decyzja kobiety o podjęciu pracy zawodowej. Jakie wynikają konsekwencje z podjętego przez nią wyboru. Jak wyglądają relacje rodzinne kiedy kobieta decyduje się wrócić do pracy po urodzeniu dziecka oraz jak takie relacje wyglądają, kiedy kobieta podejmuje decyzję o zostaniu w domu i opiece nad dziećmi i gospodarstwem domowym.

Głównym pozycjami, które będą mi pomocne w pisaniu pracy są: Erich Fromm „O sztuce miłości”, książka ta ukazała mi jak ważna jest miłość, nie tylko w związku dwojga ludzi, ale także w pojęciu ogólnym. Fromm definiuje miłość jako „nie tyle uczucie, ile sposób zaangażowania człowieka wobec bytu, świata w ogólności, sposób zaangażowania wobec społeczeństwa w dialogu, jakim jest działanie publiczne, praca, twórczość. Związek erotyczny, miłość dziecka, miłość braterska czy rodzicielska, przyjaźń – byłyby to w tym rozumieniu całej sprawy jakby wyspecjalizowane przypadki o szczególnych barwach i znacznej intensywności uczuciowej, przypadki owej predyspozycji ogólniejszej, owego nieustannego porywu” . Przyjmuję wyżej zacytowaną definicję miłości jako obowiązującą w niniejszej pracy.

Czym jest rodzina i jaki ma wpływ na każdego z nas dowiedziałam się w szczególności z pracy Marii Ryś „O miłości, małżeństwie i rodzinie” a także z pozycji pt.: „Rodzina a osobowość” Marii Ziemskiej. Bardzo wiele o rodzinie i jej funkcji wychowawczej dowiedziałam się także z artykułu Urszuli Szuścik pt.: „Potrzeby dziecka”. Artykuł ten w bardzo przystępny sposób opisuje, jak wielki wpływ ma rodzina na dorastające dziecko. Autorka pisze: „Każdy człowiek pragnie poczucia bezpieczeństwa, bezinteresownej miłości i akceptacji swojej osoby, po to, aby odczuwać radość życia, motywującą do rozwoju, w tym do nauki oraz do pracy. Te podstawowe wartości, które stwarzają poczucie szczęśliwego życia zaspokaja rodzina. Daje to dziecku i młodemu człowiekowi pozytywną motywację do wszelkich form działań a zachowań. Z ukształtowanym przez rodzinę obrazem i poczuciem własnej osoby i jej akceptacji dziecko wchodzi w każdą sferę życia, kształtuje swoje widzenie świata oraz światopogląd” . Zgadzam się z tą definicją i uznaję ją za obowiązującą w niniejszej pracy, ponieważ opisuje ona to wszystko, czym rodzina powinna być, czyli oazą spokoju, poczucia bezpieczeństwa, miłości i radości dla dziecka.

Pomocą i oparciem dla części teoretycznej mojego rozdziału metodologicznego były w szczególności książki: Mieczysława Łobockiego – „Metody i techniki badań pedagogicznych”, z której to książki dowiedziałam się, co charakteryzuje każdą z metod, technik i narzędzi badawczych. Czym jest proces badawczy, z czego się składa, jak można rozumieć pojęcie celu, problemu badawczego oraz hipotezy dowiedziałam się szczególnie z książki tegoż samego autora. Praca ta zatytułowana jest – „Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych.” Nieocenioną i bardzo pomocną książką był dla mnie swego rodzaju poradnik odnośnie pisania pracy magisterskiej, a mianowicie praca Marii Węglińskiej pt.: „Jak pisać pracę magisterską”. Znalazłam tam odpowiedzi na wiele trudnych pytań o charakterze roboczym, np. jak może wyglądać analiza badań, co ważnego trzeba zamieścić w tabeli, a nawet jak sporządzić spis treści, aneksy.

Praca składa się z części teoretycznej, empirycznej oraz profilaktycznej. Cześć teoretyczna składać się będzie z dwóch rozdziałów, które są kolejno poświęcone: pierwszy rodzinie, drugi roli aktywności zawodowej kobiety w życiu rodzinnym.

Pierwszy rozdział mojej pracy poświęcę opisaniu, czym jest małżeństwo i rodzina. Podzielę ten rozdział na trzy podrozdziały.

Pierwszy podrozdział poświecę problemowi, jakim jest komunikacja w małżeństwie. Napiszę jak wielki ma ona wpływ na budowanie pozytywnych więzi między małżonkami. Od dobrej komunikacji w małżeństwie zależy bardzo wiele. Jeśli małżonkowie potrafią ze sobą rozmawiać i słuchać się nawzajem, potrafią także radzić sobie z różnego rodzaju konfliktami, które dzięki dobrej komunikacji są przez nich rozwiązywane.

Kolejny podrozdział poświęcę rodzinie i jej potrzebom. Zawierć on będzie opis funkcji, jakie spełniać powinna rodzina. Będą to funkcje: prokreacyjna, wychowawcza, ekonomiczna, społeczna, psychohigieniczna.

Trzeci podrozdział poświecę miejscu kobiety w rodzinie. Opiszę w tym rozdziale, jakie role pełni kobieta w rodzinie. Będą to role: żony, matki, strażniczki domowego ogniska. Szczególnie ważną rolą jest rola matki. Jest ona, bowiem najważniejszą osobą w życiu dziecka. To ona ma z dzieckiem pierwszy kontakt i to od niej dziecko doświadcza najczulszej, najpiękniejszej miłości. Matka pełni w życiu dziecka szczególnie ważną rolę. Jest dla dziecka najważniejszą osobą, od której uczy się najwięcej, od której dostaje największe wsparcie, poczucie bezpieczeństwa i miłość. Ojciec dla dziecka także jest bardzo ważny, jednak to z matką dziecko ma najsilniejszy kontakt.

Drugi rozdział mojej pracy poświęcę opisaniu roli aktywności zawodowej kobiety w życiu rodzinnym. Rozdział ten składać się będzie z czterech podrozdziałów.

Pierwszy podrozdział poświęcę ukazaniu, jaki wpływ na życie rodzinne ma aktywność zawodowa kobiety. Jak poprzez podjecie decyzji o zatrudnieniu zmienia się sytuacja w rodzinie. Jakie płyną korzyści i niekorzyści z faktu pójścia kobiety do pracy.

Kolejny podrozdział poświęcę zobrazowaniu sytuacji odwrotnej, kiedy to kobieta decyduje się na pozostanie w domu i wychowywanie dzieci. Przedstawię w tymże podrozdziale plusy i minusy takiego wyboru.

W trzecim podrozdziale postaram się ukazać punkt widzenia innych członków rodziny (męża, dziadków) na podjęcie pracy przez żonę, matkę. Jakie zdanie mogą mieć bliscy na ten temat i jak mogą wspierać kobietę w podjętych przez nią decyzjach.

Ostatni podrozdział poświęcę opisaniu sytuacji pracujących kobiet w Unii Europejskiej. Przedstawię w nim jak wygląda podejście do aktywności zawodowej kobiet w różnych krajach Unii Europejskiej. Jak kobiety w Unii Europejskiej są postrzegane jako pracownicy, czy są dyskryminowane ze względu na płeć czy może są traktowane na równi z mężczyznami. Jakie rozwiązania są wprowadzone w niektórych krajach, aby ułatwić kobietom aktywność zawodową.

Na empiryczną część niniejszej pracy składać się będą dwa rozdziały. Rozdział pierwszy, w którym opiszę metodyczne podstawy badań własnych składać się będzie z czterech podrozdziałów, w których kolejno scharakteryzuję: przedmiot, cel i problematykę badań w pierwszym podrozdziale; hipotezy – w drugim; zmienne i ich wskaźniki – w trzecim; zaś metody, techniki i narzędzia badawcze – w czwartym.

Celem mojej pracy jest ukazanie związku między aktywnością zawodową kobiet a relacjami rodzinnymi. Pragnę przedstawić w niniejszej pracy, jak wielki wpływ wywiera na rodzinę decyzja kobiety o podjęciu pracy zawodowej. Jakie wynikają konsekwencje z podjętej przez nią decyzji. Jak wyglądają relacje rodzinne kiedy kobieta decyduje się wrócić do pracy po urodzeniu dziecka oraz jak takie relacje wyglądają, kiedy kobieta podejmuje decyzję o zostaniu w domu i opiece nad dziećmi i gospodarstwem domowym. Aby osiągnąć tenże cel będę musiała znaleźć rozwiązanie szczegółowych problemów badawczych, które wymienię w tymże podrozdziale.

Drugi podrozdział poświęcę przedstawieniu, czym jest hipoteza badawcza oraz wymienieniu własnych hipotez.

Trzeci podrozdział zawierać będzie opis definicji zmiennych i wskaźników. W podrozdziale tym przedstawię także, jakie obrałam zmienne i wskaźniki.

Ostatni podrozdział poświęcę charakterystyce metod, technik i narzędzi badawczych, dzięki którym można przeprowadzać badania. Dla mnie najważniejszą metodą będzie sondaż diagnostyczny, zaś techniką ankieta, która przeprowadzę za pomocą narzędzia, jakim jest w tym przypadku kwestionariusz ankiety. Ta metoda, technika i narzędzie będą przeze mnie najszerzej opisane. Zamieszczę także w tym podrozdziale uzasadnienie wyboru metody, techniki oraz narzędzia, jakim będę się posługiwać podczas badań.

Na drugi rozdział składać się będą trzy podrozdziały, w których kolejno: w pierwszym przedstawię opis terenu badań i badanej populacji; w drugim zamieszczę analizę badanych ze względu na wiek. Przeanalizuję tutaj każde z dziewiętnastu pytań zamieszczonych w kwestionariuszu ankiety. Analiza każdego pytania zawierać będzie wyniki umieszczone w tabeli, a zobrazowane na wykresie, oraz krótki opis tychże wyników.

Zaś w trzecim podrozdziale przedstawię podsumowanie wyników badań oraz postaram się uzyskać z tychże badań potwierdzenie bądź zaprzeczenie wysuniętych przeze mnie hipotez. Czwarty podrozdział zawierać będzie wnioski, jakie wyciągnę z analizy badanej grupy osób.

Część profilaktyczna niniejszej pracy zawierać będzie propozycje rozwiązań, mające na celu ułatwienie kobietom podjęcia decyzji o powrocie do pracy zawodowej bądź zrezygnowaniu z niej. Zawierać on będzie propozycje rozwiązań problemu, jakim jest pogodzenie opieki nad dzieckiem i obowiązkami rodzinnymi a aktywnością zawodową kobiety. Propozycję i pomysły wysunięte będą w oparciu o rozpoznanie potrzeb kobiet poprzez badanie ankietowe.

Dzięki tej pracy mam nadzieję zdobyć szerszą wiedzę na temat aktywności zawodowej kobiet, które już mają rodziny i zdają sobie sprawę, jakie obowiązki, przywileje a także wyrzeczenia czekają je w związku z podjęciem pracy zawodowej lub zrezygnowaniem z niej na rzecz rodziny. Pragnę przeprowadzić badania wśród kobiet, które pracują a także poznać zdanie ich mężów oraz innych członków rodziny na ten temat.

Mam nadzieję, że dzięki głębszemu zapoznaniu się z dotychczasowymi pracami z zakresu tego tematu, a także wynikami badań będę mogła lepiej spełniać własne funkcje rodzinne i zawodowe, ale także móc pomagać kobietom, które mają problemy z podjęciem decyzji, co do aktywności zawodowej, bądź spotykają się z oporem członków rodziny. Mam nadzieję, ze nauczę się dobrych metod komunikacji w rodzinie, które pomogą mi w osiągnięciu zamierzonych celów