Agresja i przemoc wśród młodzieży gimnazjalnej

Liczba stron: 142

Nazwa Szkoły Wyższej: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Rodzaj pracy: magisterska

Rok oddania: 2007

Zawartość pracy:

SPIS TREŚCI

WSTĘP………………………………………………………………………… 7

Rozdział I
ZJAWISKO AGRESJI I PRZEMOCY W ŚWIETLE LITERATURY… 9

1.1. ZAGADNIENIA TERMINOLOGICZNE………………………………… 9
1.1.1. Agresja………………………………………………………………. 9
1.1.2. Przemoc………………………………………………………….. 13
1.2. KLASYFIKACJE ZJAWISK AGRESYWNYCH I PRZEMOCOWYCH ..17
1.2.1. Rodzaje i formy agresji…………………………………………….. 17
1.2.2. Formy i rodzaje przemocy…………………………………………. 21
1.3. ŹRÓDŁA AGRESJI……………………………………………………… 24
1.3.1. Agresja jako instynkt……………………………………………….. 26
1.3.2. Agresja jako reakcja na frustrację……………………………….. 29
1.3.3. Agresja jako nabyty popęd………………………………………. 33
1.3.4. Agresja jako nawyk…………………………………………………. 35

Rozdział II
SPOŁECZNO – KULTUROWE UWARUNKOWANIA AGRESJI I PRZEMOCY ……… 38

2.1. ŚRODOWISKO RODZINNE…………………………………………… 38
2.2. GRUPY RÓWIEŚNICZE……………………………………………….. 44
2.3. ŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU………………………………….. 47
2.4. SZKOŁA………………………………………………………………… 50
2.4.1. Uwarunkowania i przyczyny agresji i przemocy w szkole………… 52
2.4.2. Elementy przemocy i agresji w rytuałach inicjacyjnych…………… 58
2.4.3. Działania profilaktyczne w szkole…………………………………. 62

Rozdział III
METODOLOGICZNE ZAŁOŻENIA BADAŃ WŁASNYCH…………… 67

3.1. CEL I PRZEDMIOT BADAŃ…………………………………………… 67
3.2. PROBLEMY I HIPOTEZY BADAWCZE……………………………. 69
3.3. ZMIENNE I WSKAŹNIKI………………………………………………. 72
3.4. METODY, TECHNIKI, NARZĘDZIA BADAWCZE…………………. 74
3.5.CHARAKTERYSTYKA TERENU I ORGANIZACJA BADAŃ I PRÓBA BADAWCZA…………………………………………………………………. 77

Rozdział IV
ZJAWISKO AGRESJI I PRZEMOCY WŚRÓD UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH…………….. 79

4.1. WYSTĘPOWANIE ZJAWISKA PRZEMOCY WŚRÓD BADANYCH. 80
4.2. DOROŚLI NA TEMAT AGRESJI I PRZEMOCY W OPINIACH BADANYCH………………………………………………………………..… 83
4.3. MIEJSCA AGRESJI I PRZEMOCY W OPINIACH BADANYCH…… 86
4.4. FORMY AGRESJI I PRZEMOCY W OPINIACH BADANYCH………. 91
4.5. REAKCJE NA PRZEMOC WŚRÓD BADANEJ MŁODZIEŻY..………. 95
4.6. SPRAWCY I OFIARY PRZEMOCY W OPINIACH BADANYCH….. 100
4.7. PRZYCZYNY AGRESJI I PRZEMOCY W OPINIACH BADANYCH. 103

PODSUMOWANIE………………………………………………………… 115
ABSTRACT…………………………………………………………………. 119
BIBLIOGRAFIA…………………………………………………………… 121
SPIS WYKRESÓW………………………………………………………… 123
SPIS TABEL………………………………………………………………… 127
ANEKS……………………………………………………………………… 129

LIST OF CONTENT

INTRODUCTION………………………………………….….……………… 7

Chapter I
THE PHENOMENON OF AGGRESSION AND VIOLENCE IN THE
VIEW OF LITERATURE………………. 9

1.1. TERMINOLOGICAL ISSUES….……………………………….… 9
1.1.1. Agrression……………..………………………………………….…. 9
1.1.2.Violence………………………………………………………….. 13
1.2. THE CLASIFICATION OF AGGRESSIVE AND VIOLENT
PHENOMENONS……… 17
1.2.1. Kinds and forms of aggression …………………………………….. 17
1.2.2. Forms and kinds of violence…………….…………………………. 21
1.3. THE SOURCES OF AGGRESSION…..………………………………… 24
1.3.1. Aggression asn an instinct………………………………………….. 26
1.3.2. Aggression as a reaction to frustration………………….……….. 29
1.3.3. Aggression as an acquired inclination……….…………………… 33
1.3.4. Aggression as a habit…………………………………………….…. 35

Chapter II
SOCIAL AND CULTURAL BACKGROUND OF AGGRESSION AND VIOLENCE……………………..………………………………………….… 38

2.1. FAMILY ENVIRONMENT..…………………………………………..… 38
2.2. GROUPS OF PEERS………..………………………………………… 44
2.3. MEDIA…………….………………………..… 47
2.4. SCHOOL…………………………………………..,.………………… 50
2.4.1. Conditionings and causes of aggression and violence at school…… 52
2.4.2. Elements of violence and aggression in the initiation rituals……. 58
2.4.3. Preventive actions at school…………..……………………..…. 62

Chapter III
METHODOLOGICAL ASSUMPTIONS OF THE RESEARCH…….. 67

3.1. THE AIM AND OBJECT OF THE RESEARCH…….………………..… 67
3.2. PROBLEMS AND HIPOTHESIS OF THE RESEARCH…………….. 69
3.3. VARIABLES AND INDICATORS………………………………………. 72
3.4. METHODS, TECHNIQUES AND INNSTRUMENTS OF THE
RESEARCH…………………. 74
3.5. CHARACTERISTIC OF SAMPLE GROUP, THE GROUND AND
ORGANIZATION OF THE RESEARCH. ………….. 77

Chapter IV
THE PHENOMENON OF AGGRESSION AND VIOLENCE AMONG THE SECONDARY SCHOOL PUPILS IN THE VIEW OF THE RESEARCH. 79

4.1. THE OCCURANCE OF THE PHENOMENON OF VIOLENCE IN THE STUDIED GROUP……………….. 80
4.2. ADULTS ATTITUDES TOWARDS AGGRESSION AND VIOLENCE IN THE OPINIONS OF THE STUDIED GROUP………………………. 83
4.3. PLACES OF AGGRESSION AND VIOLENCE IN THE OPINIONS OF THE STUDIED GROUP…………………… 86
4.4. FORMS OF AGGRESSION AND VIOLENCE IN THE OPINIONS OF THE STUDIED GROUP………………. 91
4.5. REACTIONS TO VIOLENCE AMONG THE RESPONDENTS…. 95
4.6. PERPETRATORS AND VICTIMS OF VIOLENCE IN THE OPINIONS OF THE STUDIED GROUP…………… 100
4.7. CAUSES OF AGGRESSION AND VIOLENCE IN THE OPINIONS OF THE STUDIED GROUP…………….. 103

SUMMARY………………………………………………..………… 115
ABSTRACT………………………………..……………… 119
BIBLIOGRAPHY………………………………………..…………. 121
LIST OF CHARTS………………..…………………………………… 127
LIST OF TABLES………..…..………………………… 128
ANNEX……………..………………………………………… 129

WSTĘP

Szkoła jest drugim po rodzinie środowiskiem wychowawczym, w którym dziecko rozwija się i kształtuje swoją osobowość. W pewnym okresie rodzina przechodzi kryzys swojej funkcji. Rodzice mają coraz mniejszą możliwość angażowania się w wychowanie swoich dzieci, mają na to mniej czasu, a także stają się bardziej bezradni wobec problemów wychowawczych dzieci, ponieważ zmiany we współczesnym świecie następują bardzo szybko i dorośli nie nadążają za nimi. Wtedy właśnie środowisko szkolne przyjmuje obowiązki wychowawcze po rodzicach, ma na celu wychowanie i przygotowanie młodego człowieka do życia.

Jednym z istotnych współczesnych problemów w procesie opieki i wychowania dzieci oraz młodzieży jest przemoc i agresja występująca w różnych środowiskach wychowawczych: w rodzinie, szkole i innych placówkach oraz sytuacjach. J. Mellibruda zauważa, że historia agresji i przemocy jest równie długa jak historia naszej całej cywilizacji. Od niepamiętnych czasów ludzie źle traktują innych: biją, krzyczą, poniżają, prześladują, wykorzystują. Od wielu lat problem przemocy jest zauważany i opisywany, obecnie nasila się on coraz bardziej. Jest to problem, którym winni zajmować się nie tylko pedagodzy, ale psycholodzy, socjolodzy, a także rodzice.

Prasa, telewizja, radio nagłaśnia zjawisko agresji i przemocy niemal codziennie, brutalne filmy, krwawe gry komputerowe to chleb powszedni dla dzisiejszej młodzieży. Wobec tych zjawisk jesteśmy często bezradni. Wzrastająca agresywność młodzieży objawiająca się brutalnymi czynami i znęcaniem się, a także przeniesienie tego zjawiska na teren szkół, spowodowało poszukiwanie adekwatnych i efektywnych rozwiązań: diagnoz, programów profilaktycznych i interwencyjnych, wiedzy i umiejętności potrzebnych do właściwego reagowania na agresję i przemoc, radzenia sobie z nią i pomagania ofiarom i sprawcom.

Niniejsza praca stanowi próbę oceny sytuacji jaka panuje wśród uczniów gimnazjum.

Problem ten ukazuję w świetle literatury pedagogicznej, socjologicznej i w świetle własnych badań empirycznych. Interesujące mnie zagadnienia ukazuję w niniejszej pracy w czterech rozdziałach.
Pierwszy rozdział pracy poświęcony jest ukazaniu teoretycznego aspektu interesującego mnie zagadnienia. Przedstawiam w nim teoretyczne i terminologiczne zagadnienia na temat agresji i przemocy rozumianej przez wielu badaczy. Podaje też teoretyczne rodzaje i formy tych zjawisk oraz źródła agresji.

Rozdział drugi podejmuje tematykę społeczno-kulturowych uwarunkowań agresji i przemocy. Zaprezentowane są tu główne środowiska i autorytety w życiu młodego człowieka, które mają wpływ na modelowanie jego zachowania, w tym na kształtowanie postaw i zachowań agresywnych. Jako, że praca dotyczy agresji i przemocy w szkole, centralne miejsce w analizie zajmuje znaczenie środowiska wewnątrzszkolnego. W tym miejscu przedstawiam przyczyny agresji i przemocy w szkole, elementy tych zjawisk w rytuałach inicjacyjnych oraz działania profilaktyczne.

Rozdział trzeci jest rozdziałem metodologicznym. Wyjaśnione zostają tutaj podstawowe definicje pojęć cel i przedmiot badań, metody, techniki, narzędzia badawcze oraz określenie celu i przedmiotu badań oraz jakich metod, technik i narzędzi będzie używał badacz w niniejszej pracy. W tym rozdziale umieszczam także postawione przeze mnie hipotezy i problemy badawcze. Kończąc ten rozdział umieszczam opis miejsca, w którym przeprowadzone zostały przeze mnie badania.

W ostatnim czwartym rozdziale przedstawiam wyniki badań własnych oraz weryfikację hipotez. Końcowym etapem mojej pracy jest przedstawienie wniosków z uzyskanych przeze mnie badań.